sty 312016
 
Indyjski Maharadża

Indyjski Maharadża

Przedstawiamy tłumaczenie artykułu autorstwa Herberta Boretiusa zamieszczonego w latach 90-tych XX wieku w czasopiśmie „Crossener Heimatgrüße”, który napisał go na podstawie wspomnień hrabiny Waldraut Schmettow.
Mój ojciec, Hrabia Bernhard von Schmettow – dowiedziałem się, że musiało to być w połowie lat 20 – w hotelu Adlon w Berlinie poznał Mahardżę.. Zaprosił go i jego syna na polowanie na jelenie w Pommerzig. Indyjski książę przyjął zaproszenie. Zwrócił się do kierownictwo hotelu o odstawienie dwóch kucharzy i pracownika umysłowego. Miasto Berlin wysłało jako tłumacza Pana von Etzdorfa. Przewidziane zostało przesyłanie wiadomości z pozdrowieniami dla Maharadży ale technicznie radiofonia z Berlina do środkowej Odry była jeszcze w powijakach. W Pommerzig nie było radia, brak nadajnika powodował wielkie trudności w odbiorze. Dlatego gościom towarzyszyli technicy. Zbudowali na dachu zamku dużą antenę i poprowadzili stamtąd kable do sali zamkowej i holu. Ustawili także wielki odbiornik. Moja matka otrzymała informacje z Hotelu Adlon dokładnie co będzie potrzebne na wieczorny posiłek. O wizycie poinformowano właścicieli sąsiednich posesji i garnizon sulechowskiego wojska. Dowódca konnego regimentu, pułkownik Janssen, obiecał wysłać swoją orkiestrę. Telefon był gorący. Leśniczy i jego pomocnicy musieli się zgłosić w celu omówienia planu polowanie. W naszej „brandenburskiej puszce piasku” jelenia co prawda nie można było znaleźć. Dzika populacja nie istniała. Podeszli inaczej do polowania. Zatrudniono dużą liczbę naganiaczy. W tym przypadku nie sprawiło to żadnych trudności, ponieważ cała wieś chętnie chciała w tym uczestniczyć. Na wieży kościoła wartownik wyglądał kolumny gości. Miał za zadanie obwieszczać biciem w dzwon każde zobaczone auto. Kiedy zabrzmiały cztery bicia w dzwony, rodzina goszcząca zebrała się z krewnymi i przyjaciółmi na schodach. Ja już widziałem w myślach księcia w wspaniałych szatach i obwieszonego biżuterią . Największy samochód zatrzymał się tuż przed nami. Nasi służący w mundurach dla służby pospieszyli do drzwi i je otworzyli. Wysiadł uśmiechnięty, stosunkowo niski mężczyzna z rzadkimi włosami (łysiną), o szarej cerze, w szarej marynarce i spodniach za kolana, długie pończochy i zwyczajne półbuty. Następnie wysiadł wysoki młody mężczyzna o ciemnej skórze i podobnie ubrany. Zrobiłem ukłon w stronę ojca i syna, ale się rozczarowałem. Książę Bernhard von Lippe – nazwaliśmy go „Bernilo” – i jego brat Erwin pomyśleli jednak: „W jakim ubraniu miał przybyć Maharadża. Nie jesteśmy przecież w Indiach”. Tego wieczoru było przewidziane tylko małe przyjęcie. Trwało spotkanie gości i zebranych w holu. W dużym żyrandolu płonęły świece. W kominku migał ogień. Książę następnie zszedł z 1 piętra zakrzywionymi drewnianymi schodami. Miał na sobie długie ciemno niebieskie szaty, obcisłe białe spodnie i ciemne buty ze sprzączkami. Na głowie miał biały jedwabny turban. Na szyi zwisał do wysokości piersi ciężki szmaragdowy naszyjnik. W ten sam sposób ubrany był jego syn. Po ceremonii powitania nadszedł wielki moment transmisji radiowej. Technicy gorliwie się przygotowali. Radio ryknęło i gwizdnęło. Nagle przekazano pozdrowienia głosowe z Berlina. To był sukces! Oczywiście wszyscy klaskali. Mały Pommerzig połączył się z wielkim światem. Na następny dzień zgodnie z zapowiedziami było polowanie na jelenie. Samochody i powozy jechały przez las pod Briese obok długiego łańcucha naganiaczy z psami. Leśniczy powiedział Maharadży, jak wszystko powinno się odbyć i pozostał u jego boku. Ale jelenie przez ten zgiełk uciekły w nieznane. Może powinniśmy zapolować na dzika. W drodze powrotnej nadleśniczy wyszukał, dla tak wysokiego gościa borsuczą norę. Leśniczy chciał by książę go upolował. Mieliśmy to zaplanowane. Borsuk nie dal się nastraszyć jamnikowi i nie wychodził z nory, naganiacze natychmiast zaczęli kopać. Hałas wypędził borsuka z nory. Został ustrzelony przez Maharadżę. Z widocznym zadowoleniem wszyscy uczestnicy wrócili z powrotem do Pommerzig. Wieczorem odbyło się wielkie święto, był tam korpus oficerski 10-tego konnego regimentu, książę Lippe z żoną, sąsiedzi okolicznych dóbr von Sydow z Kalzig i von Zastrow z Palzig i z wielu innych części. W dużej jadalni świece oświetlały kryształowe żyrandole. Służący nosili mundury dla służby, dziewczyny czarne sukienki z białymi fartuchami i czepkami. Ze ścian z obrazów olejnych patrzyli w jasnych perukach nasi przodkowie. My, dzieci, siedzieliśmy przy tak zwanym kocim stole(dla dzieci). To było miłe dla nas, bo w ten sposób mogliśmy wszystko dobrze obserwować. Moja matka indyjskim książętom podawała do stołu. Rozmawiała po angielsku z nimi. W ferworze rozmowy zaczęła mówić w języku szwedzkim, ponieważ doskonale go znała. Maharadża nie przeszkadzał. Mówił jak dżentelmen dalej po angielsku. Kiedy moja matka zauważyła swój błąd, to był śmiech. Po posiłku towarzystwo rozdzieliło się do małej sali i pokoju dziennego. W małym pokoju dawniej wisiały ważne obrazy z Drezdeńskiego Zwinger. Zostały przeniesione do Pommerzig, ponieważ obawiano się, że alianci będą chcieli je skonfiskować. Sulechowska orkiestra grała marsze i muzykę popularną. Wielu mieszkańców postawiło drabiny pod oknami i spoglądało do środka, aby uczestniczyć w tej widowiskowej uroczystości. Wyjazd indyjskich książąt był zaplanowany na następny dzień. Zanim samochody podjechały, obecni zgrupowali się do zdjęcia na schodach. Tak więc pojawia się tu obraz, który ilustruje te wspomnienia. Potem silniki zawarczały. Goście wyszli w ubraniach, w których przybyli. Po wielkim machaniu rękami pojazdy obrały kurs na Berlin.

 

Tłumaczenie Adam i Janusz

Rodzina hrabiego von Schmettow i ich goście podczas odjazdu Maharadży na tarasie zamku w Pommerzig. Indyjski książę w pumpach sam siedzi w środku. Jego syn ( również rozpoznawalny po pumpach) stoi za nim po lewej. Na głównym planie z jednej i z drugiej strony Maharadża siedzi para gospodarzy: po lewej hrabina Thomazine Schmettow (1874-1949), po prawej hrabia Bernharda Schmettow( 1875/50 ). Staruszka (druga od lewej z przodu) jest matką byłych panów domu, hrabina Leonie Schmettow (1853/29). Całkiem po prawej należący do gości książę Bernhard von Lippe, później książę był małżonkiem królowej Holandii. Obok niego są zgrupowane dzieci z rodziny ziemiańskich i przyjaciół.

Rodzina hrabiego von Schmettow i ich goście podczas odjazdu Maharadży na tarasie zamku w Pommerzig. Indyjski książę w pumpach sam siedzi w środku. Jego syn ( również rozpoznawalny po pumpach) stoi za nim po lewej. Na głównym planie z jednej i z drugiej strony Maharadża siedzi para gospodarzy: po lewej hrabina Thomazine Schmettow (1874-1949), po prawej hrabia Bernharda Schmettow( 1875/50 ). Staruszka (druga od lewej z przodu) jest matką byłych panów domu, hrabina Leonie Schmettow (1853/29). Całkiem po prawej należący do gości książę Bernhard von Lippe, później książę był małżonkiem królowej Holandii. Obok niego są zgrupowane dzieci z rodziny ziemiańskich i przyjaciół.

sty 242016
 
Reinhold Petzke (Schiller) i utworzona restauracja "Zur Hoffnung" w Bródkach.

Reinhold Petzke (Schiller) i utworzona restauracja „Zur Hoffnung” w Bródkach.

Przedstawiamy tłumaczenie artykułu autorstwa Kurta Kupscha zamieszczonego w latach 90-tych XX wieku w czasopiśmie „Crossener Heimatgrüße”. Kurt Kupsch wspomina ciekawą osobowość z przedwojennego Klein-Blumberg, który założył restaurację. O byłej restauracji przypomina tylko ślad na elewacji domu zamieszkanego dzisiaj przez Państwa Nicińskich.

Sprzedaż słodkich „Czerrreśni” z muzyką trąbki
Reinhold Petzke-Schiller, oryginalny mieszkaniec Bródek, stworzył restaurację „Zur Hoffnung”

Kto współcześnie chodzi do supermarketów, gdzie można podziwiać niemal wszystkie owoce sezonowe z całego świata, a także je kupić, jeśli ma się na to pieniądze. Nie zawsze tak było. W dzieciństwie, w latach 20 i 30 nie mogliśmy się doczekać, kiedy co roku jako pierwsze owoce w domowych ogrodach w czerwcu/lipcu dojrzeją czereśnie. Jednak rosły na bardzo piaszczystych glebach naszych Brandenburskich wsi przez co nie zawsze było ich tak dużo jak w „sąsiednich ogrodach”. Ale o to, żeby wszystkie te przysmaki były wczesnym latem troszczył się Reinhold Schiller z Bródek. To prowadzi mnie do dzisiejszego tematu:
Kiedy zbliżał się sezon czereśni, my dzieci czekaliśmy z utęsknieniem, kiedy pojawi się Schiller Reinhold. Ze swoim lekkim drewnianym wózkiem z zaprzężonym koniem Fuchsem jeździł uliczkami wsi na wschodzie powiatu krośnieńskiego. Na swojej trąbce grał krótkie „Waldeslust” lub „Aus der Jugendzeit”. Po tym, jak zwrócił uwagę sygnałem muzycznym chwalił silnym akcentowaniem „rrr””czerrreśnie, słodkie czerrreśnie”, których pełno kupił przede wszystkim od sadowników z Cigacic i okolicy. Prawie z każdego domu wybiegała klientela z miskami i garnkami, a jego zapasy schodziły zwykle o wiele za szybko. Zawsze w dobrym humorze serwował dowcipne spostrzeżenia, Reinhold był chętnie postrzeganą oryginalną osobą w naszej rodzinnej ojczyźnie. To znaczy, że warto spojrzeć na jego życie nieco bliżej:
Reinhold Schiller rzeczywiście nazywał się Petzke. Urodził się w 1889 roku w Bródkach i tam się też wychował. Takie przezwisko „Schiller” miał u nas prawie każdy. Dziś, gdy ktoś mówi o nim lub o jego córkach to są wciąż Reinhold Schiller i Schiller Martha lub Frieda.
Na przełomie XIX i XX wieku, stolica królestwa rozwijała się w zapierającym dech w piersiach tempie. Cóż mogło być lepszego; nasz Reinhold też poszedł do miejsca, gdzie było mnóstwo pracy i zarobków. Uczył się w Berlinie murarstwa i dodatkowo pozwolił swojemu talentowi i miłość do muzyki biec na wolnej przestrzeni. Kiedy wrócił do małej miejscowości nad Odrą potrafił grać na tubie i trąbce oraz grał na akordeonie. Później akordeon stał się jego stałym towarzyszem. Tak więc nikt nie był zaskoczony tym, że znalazł swoją żonę nie honorowo w Bródkach, ale za rzeką w Nietkowie, gdzie od czasu do czasu przygrywał do tańca. Tam też przyszły na świat jego obie córki. Niestety w Nietkowie szczęście rodzinne nie trwało zbyt długo. Jego żona zmarła bardzo młodo, na Boże Narodzenie 1917 roku.
Co mógł zrobić? – Poszedł z dwojgiem dzieci z powrotem do rodzinnego domu w Bródkach. W 1923 roku ożenił się drugi raz, ponownie z kobietą z „zewnątrz”. Ta pochodzi z Tschammermühle
(Skąpe), z jednej z miejscowości w powiecie sulechowsko-świebodzińskim, które nazywaliśmy „miasteczkiem”. W rodzinnym domu w dłuższej perspektywie nie mógł pozostać z rodziną. Ponieważ jego siostra wyszła za mąż i wprowadził się szwagier. To było prawdopodobnie powód za tym, żeby kilka lat później Bródki miały drugą restaurację, która została nazwana „Zur Hoffnung”.
Na początku lat 20 Reinhold Schiller kupił od rolnika Jäkela działką budowlaną po przekątnej od jego rodzinnego domu. W 1925 roku była tu później restauracja „Zur Hoffnung”. Ponieważ była już karczma w tak stosunkowo małej miejscowości, to nie było łatwo dostać licencję, ale w końcu się to udało, i na przełomie 1928/29 „Hoffnung” została otwarta.
Początkowe prowadzenie przedsiębiorstwa nie było takie łatwe. Wysokie bezrobocie w latach Wielkiego Kryzysu powodowało, że wielkie nadzieje gasły. Ludzie po prostu nie mieli pieniędzy. Dlatego świeżo upieczony karczmarz szukał innych źródeł dochodów. Handlował wszystkim, ogórkami, jajkami, grzybami, dziczyzną, a na święta gęśmi, a jak już wcześniej wspomniałem na początku lata „czerrreśnie, słodkie czerrreśnie”. W tym czasie pojawiły się także powiedzenia, może jedno albo kilka brzmi jeszcze w uszach: „Schiller kupuje jaja, Pätschak kupuje słoninę, a Feidten wykupuje mu „sprzed nosa” najlepsze gęsi”
Koń Reinholda Fuchs był jeszcze młodym, ognistym koniem. Tak więc, nie tylko jeździł do Cigacic po kupno czereśni, które potem sprzedawał po wsiach. Raczej służył koniem i wozem jako „taxi”, aby odbierać żeglarzy dworca kolejowego w Nietkowicach i z powrotem ich tam zawozić. Kiedy czas pozwalał to młodsza córka Martha korzystała z Fuchsa do jazdy konnej. To nie zostało zaakceptowane i ludzie na wsi patrzyli na to z niechęcią, gdy siedziała na rumaku na okrak jak mężczyzna. „Jak tak można?! ”
Kiedy wprowadzono powszechny obowiązek służby wojskowej, okolica i młyn Stahns ze stawem padł ofiarą Ostwall, restauracja „Zur Hoffnung” z dwoma pięknymi, kochającymi zabawę córkami karczmarza stała się popularnym miejscem postojów. Wreszcie pracownicy mogli zarabiać w okolicy i część swoich pieniędzy tu w miejscowości lub na miejscu wydać. Tak więc była gra w karty, jedzenie golonki, dziczyzny a dla kobiet, które miały też swoje zabawy, kółka kobiece z ciastem i kawą. Gdy fale szczęścia wzrosły trochę wyżej, Reinhold Schiller brał akordeon i pozwalał swoim wesołym a czasem także melancholijnym piosenką rozbrzmiewać. Tak to były już dobre czasy…
Starsza córka wyszła za mąż jeszcze przed wojną w Nietkowicach, który w tym czasie nazywał się już Straßburg. Martha, młodsza poślubiła wczesną wiosną 1940 roku Kurta Kakoschke z Brodów. Reinhold nie czuł się w tym czasie za dobrze. Chorował na raka i zmarł 29 lipca 1940 r., mając zaledwie 51 lat. Koń Fuchs, także w tym roku odszedł, został od 1942 wcielony do gospodarstwa – gdzie musiał ciągnąć ciężki sprzęt zamiast lekkiego drewnianego wozu.
To co Reinhold stworzył, nadal prowadziła wdowa i młodsza córka. Restauracja „Zur Hoffnung” pozostała otwarta aż do końca wojny, mimo ze pod koniec podawano tylko „Fassbrause” (napój bezalkoholowy).
Rodzina Petzke-Schiller uciekła 29 Stycznia 1945 przed postępującą Armią Czerwoną, ale została wyprzedzona w Radnicy przez sowieckie czołgi . Wróciła do Bródek i pozostał tam aż do ostatecznego wydalenia w końcu listopada 1945 roku. Przebywali w Rostock, Bad Doberan oraz Brunsbüttelkoog, następnie przenieśli się do Badischen w Gaggenau. Tam Schiller pozostali lub jak oni mogą być teraz dzisiaj nazywani. Dziękuję Martha Kakoschke, z domu Petzke za daty i informacje na temat tego artykułu. Z nią i jej mężem spotkaliśmy się kilka razy. Zawsze, gdy się widzieliśmy myślałem o jej ojcu – „czerrreśnie, słodkie czerrreśnie”.


Tłumaczenie Adam i Janusz

Reinhold Petzke (Schiller) i utworzona restauracja "Zur Hoffnung" w Bródkach.

Reinhold Petzke (Schiller) i utworzona restauracja „Zur Hoffnung” w Bródkach.

sty 172016
 
Mapa Deutsch-Nettkow

Mapa Deutsch-Nettkow(Straßburg/Oder)

Przedstawiamy tłumaczenie artykułu autorstwa Ilse Sondermann zamieszczonego w latach 50-tych XX wieku w czasopiśmie „Crossener Heimatgrüße”, który mówi jak Niemcy zapamiętali ostatnie chwile w swojej wiosce oraz jak na początku Polacy zagospodarowali dzisiejsze Nietkowice. Uwagę zwracają wspomnienia budynków, których już nie ma i mało kto wie, że w ogóle były. Całość napisane w duchu tęsknoty za utraconą ojczyzną.

Kiedy opuszczaliśmy naszą ojcowiznę Nietkowice w październiku 1946 r., miejscowość była utworzona dla polskich osadników wojskowych, tj. Sowieci przydzielili w tym celu tą miejscowość Polakom. Stara nazwa, najpierw odwoływała się jeszcze do ” Straßburga „, w tym czasie została zmieniona najpierw na „Nietkowiece „, a później zmodyfikowana na „Nietkowiec”.
Pierwsi polscy osadnicy przybyli w maju 1946 roku i wprowadzili się do byłych niemieckich gospodarstw i domów. W jednym po drugim domu pokazywała się biało-czerwona flaga. Stopniowo znowu rozwijało się niejako życie, naturalnie my Niemcy nie mieliśmy w tym udziału, ponieważ mieliśmy tylko wykonywać narzuconą pracę. Na działce Baldermanna powstał mały sklep. Również gospoda (Klugmann),tętniąca
życiem została otwarta. Poczta Polska rozpoczęła działalność w budynku dawnej poczty ( Laufer ). Polscy liderzy społeczności otwarli swoją siedzibę w domu Hasse (dawniej dentysty Retzlaff ). Także wkrótce rozpoczęto odbudowę wysadzonego przez wycofujące się wojska niemieckie mostu kolejowego. Widocznie linia powinna być przywrócony do pracy tak szybko, jak to tylko możliwe.
Wygląd zewnętrzny wsi w tym czasie był następujący: budynek dworca stał, ale wszystkie urządzenia zostały zniszczone. Na wejściu do wsi dom Pollacka został częściowo zniszczony przez pożar. „Zamek” był – ale podobnie jak wszystkie inne domy – całkowicie splądrowany. Gospoda „Hofekrug ” właśnie w pierwszych dniach okupacji sowieckiej stanęła w płomieniach. Z szeregu innych domów, kościół pozostał nienaruszony. Polacy przyjęli go do użytkowania jako kościół katolicki. Plebania jednak legła w gruzach. Zachowały się nienaruszone
szkoła i domy do będowskiego rogu (z wyjątkiem posiadłości Mistrza Malarza Retuscha), oraz te w koziej alei. Kuźnia Schulza była zamieszkana, ale już nie pracował tam kowal. Gospodarstwo Schmolke zostało zajęte przez osadników zza Buga. Spaliła się również „stara poczta” i dom nauczyciela Klamrotha. Piekarnia Schulza był z powrotem w pracy. Do rogu Heinrichsa wszystko było nienaruszone. Zniszczone przez pożar były sklepy spożywcze Heinricha i Junicka. Poważnie ucierpiała apteka, z której bezsensownie wyrzucano na ulicę leki, słoiki, butelki, itp. Należy odnotować także zniszczone później piekarnię Schachera, dom handlowy Raabe, dom kapitana Höhne i dom myśliwego.
Gospodarstwo właścicieli ziemskich zarządzane był najpierw przez sowiecką armię. Później stało puste i niszczało. Cmentarz w lecie 1946 roku przedstawiał smutny obraz. Groby zostały całkowicie zarośnięte przez wysokie chwasty. Jak mogą one wyglądać teraz?
Polscy osadnicy przywieźli ze sobą trochę koni, krów, świń i małych zwierząt. Ale ich liczba była ograniczona i przeznaczone były głównie do orania na ogrody,
osadnicy ograniczali się do prac w ogrodach i na działkach w pobliżu domostw. Pola w przeważającej części leżą odłogiem. Po części, jednak był również fakt, że zły podział ziemi był przyczyną zaniedbanych pól. Zaobserwowano znaczącej różnice między osadnikami z Polski(centralnej Polski) i tych z odległych obszarów.
Kiedy byliśmy w naszych Nietkowicach, ostatni raz 10 paź
dziernika 1946, czy znowu je zobaczymy?

Tłumaczenie Adam i Janusz

sty 102016
 
Brody

Brody

Przedstawiamy tłumaczenie artykułu Adolfa Bretaga opublikowanego w czasopiśmie „Crossener Heimatgrüße”, który mówi o przedwojennych zimach w Brodach oraz pokazuje jak wyglądała wieś w przed wybuchem II Wojny Światowej.

Z ponad 1400 mieszkańcami Groß-Blumberg był jedną z największych wsi powiatu krośnieńskiego. Został on wyróżniony także pod względem okazałości budownictwa. Mianowicie w całej miejscowości znajdują się tylko dwa stare domy kryte strzechą. Ponadto miejscowość składa się całkowicie z masywnych kamiennych budynków, które pokazywały poczucie dobrego smaku, tak, że mieszkaniec Groß-Blumberg czuł się jak mieszkaniec wzorcowej wsi. Uzasadnione to było też szczególną cechą w położeniu nad Odrą, czego następstwem było to, że prawie dwie trzecie mieszkańców poświęciło się zawodowo żegludze. A ponieważ żeglarze są przeważnie ambitni, każdy dążył do tego żeby mieć jak najszybciej własny dom. Pozostała jedna trzecia mieszkańców Groß-Blumberg trudniła się – z wyjątkiem małej grupy rzemieślników, handlowców, itp. – głównie rolnictwem.
W tej złożonej populacji także rytm życia we wsi był zasadniczo określony. „Najważniejszym czasem” dla mieszkańców Groß-Blumberg była zima. Kiedy nurt rzeki pod wpływem zimna „zatrzymał się” a żegluga ustała, to ze wszystkich stron płynęły zespoły i pojedyncze barki aby spędzić kilka tygodni na odpoczynku z rodziną. W dniu przyjazdu naturalnie w wiosce była wielka radość, a szczególny udział miały w tym dzieci, bowiem w kieszeniach lub torbach ojcowie mieli prezenty dla dzieci.
Wkrótce nastąpił ruch w całej wiosce. Początkowo były liczne „Jolanthes” i obficie obchodzono tradycyjny uroczysty posiłek ze świeżo ubitych zwierząt gospodarskich(świniobicie). Potem znowu zbierali się w rożnych kółkach zainteresowań. Przyjaciele teatru pilnie ćwiczyli, koło śpiewacze zwiększyło liczbę tygodniowych ćwiczeń na dwa wieczory, a także odbywały się inne różnego rodzaju zimowe zabawy. Było już tak daleko, że wkrótce po południu nastąpił czas, w którym zebrali się marynarze i żołnierze na przemarsz przez świątecznie przystrojoną miejscowość. Przy dźwiękach orkiestry z Rothenburg (Oder), wieczorem także przygrywała do tańca, to udali się do położonego poza wsią browaru, a stamtąd z powrotem w godzinach wieczornych, gdzie na zmianę radośnie świętowano w dwóch w salach.
W uroczystościach brali udział wszyscy, ponieważ była zawsze radość z ponownego spotkania, ale to jeszcze nie koniec. Następnie piękny chłopski, a także mistrzowski bal rzemieślników. I wreszcie, także o święcie mocnego piwa nie można było zapomnieć. Najważniejszym punktem i końcem karnawału był dzień, podczas którego cała miejscowość pachniała naleśnikami. Podobnie jak w innych miejscowościach powiatu, młodzież mocno świętowała comber. Rodzina błogosławionej córki proboszcza Z. była odwiedzana i w wielkiej kuchni w „Hanne Manthey” tańczono.
Przez te zimowe tygodnie był również boom na wesela. Każdego tygodnia żeniła się jedna lub więcej par, i dla wielu zaproszonych gości był znowu czas pięknych przeżyć, jak dla masy przy płocie, która nagromadziła się przed kościołem – w celu kontroli ubioru nowożeńców.
Ale w zimę w Groß-Blumberg nie tylko świętowano. Ponadto były również bardzo poważne prace. Instrumentem tym była łabska szkoła żeglarska, w której młody żeglarz podczas sześciotygodniowego kursu po cztery godziny we wszystkie dni robocze kończył go egzaminem na kapitana i sternika dla łodzi „z własnym napędem” lub bez tego. Około 40 do 50 młodych żeglarzy z Groß-Blumberg i z okolicznych wsi Pommerzig i Klein-Blumberg bierze udział co roku w tej możliwości szkolenia. Ostateczny egzamin pod przewodnictwem wysokiego urzędnika Zarządu Żeglugi Śródlądowej w Magdeburgu albo kierownika Dróg Wodnych odbywał się w Krośnie z dość satysfakcjonującymi efektami. Nic więc dziwnego ze wspólne „oblewanie” było huczne.
Co jeszcze było rozrywkę zimą? Były to tak zwane „jasne noce” podczas których młode dziewczyny robiły na drutach, przędły i tkały, którym często przerywały młode chłopaki, przy czym była odrobina muzyki i tańczenia, niekiedy robiono także nieszkodliwy żart. Także zwyczajowo rodzina odwiedzała starsze pokolenia przy akompaniamencie wzmacnianym silnym męskim głosem. Dla dzieci sanki i łyżwy były niemal niezbędne w tej chwili, ponieważ na wałach Odry i górce Lachen na wiele sposobów mogli poświęcić się sportom zimowym.
Jeśli w ten lub na drugi rok powstanie pokrywa lodowa na Odrze o dostatecznej wytrzymałości to cała społeczność chętnie wykorzysta naturalny most na rzece. Rolnicy będą w dobrej sytuacji, ponieważ znaczna część ich ziem leży na przeciwległym brzegu. Bez uciążliwych przeszkód jakim jest przeprawa promowa, będą mogli przewieźć obornik potrzebny do siewu wiosennego, a także z obór i stodół zabrać siano i słomę do swoich gospodarstw .
Ale gdy słońce było wyżej, i następnego dnia przetoczy się przez rzekę zachodni wiatr, lód w procesie topnienia stanie się kruchy, a po kilku dniach, miejsce to będzie wyglądać ja po ogromnym wybuchu. Wkrótce rzeka będzie znów wolna. Zima przeminęła.

Tłumaczenie Adam i Janusz

sty 032016
 
Pierwszoklasiści w 1933 roku z Deutsch-Nettkow

Pierwszoklasiści w 1933 roku z Deutsch-Nettkow

Przedstawiamy zdjęcie i wspomnienia szkolne Manfreda Junicka – mieszkańca przedwojennych Nietkowic, które zostało zamieszczone w czasopiśmie „Crossener Heimatgrüße”

Są to pierwszoklasiści z Deutsch-Nettkow w 1933. Z tyłu od lewej stoi: Inge Schmidt, Ilse Retusch, Irmgard Wostrack, Bruni Backhaus, Christiel Berndt, Käthe Minke, Gerda Markwirth i Gerda Egler. Klęczą od lewej: Manfred Junick, Waltraud Sondermann, Günter Zerbe, Elli Fietze Günter Freund, Irmgard Spielberg i Helmut Schulz.

Zamieszone zdjęcie pierwszoklasistów z Deutsch-Nettkow w 1933 roku wykonano naprzeciwko tzw małej szkoły przy krzakach bzu starego cmentarza. Gdy patrze na to zdjęcie, wydaje mi się jakby to było robione wczoraj a nie dawno temu.
Stary cmentarz – był naprzeciwko nowego parku Päches – w tym czasie był to zaniedbany park, nasza idylla. Dla nas dzieci było to niesamowite, że mogliśmy korzystać z mrocznej drogi przez stary cmentarz, która była skrótem z placu szkolnego do domostw i sąsiednich ulic. W parku znajdował się kilkusetletni grobowiec. Powyżej była mała kaplica ze spadzistym dachem, która miała wymurowaną czaszkę. Można było zajrzeć do kaplicy przez kratę i przeczytać tablice z różnymi inskrypcjami. Obok kaplicy były dwa kolejne murowane grobowce. One prawdopodobnie służył zwłoką jako miejsce ostatniego spoczynku. Więcej takich miejsc nie istniało. Ponieważ inne groby były otwarte i puste, i służyły nam dzieciom jak upiorny plac zabaw. Czasami dzieci zamykały się tam dla zabawy. Bały się ze zrozumiałych względów i wołały głośno o pomoc.
Myśleliśmy, że na starym cmentarzu dawno nie chowano ludzi ale często znajdywaliśmy czaszki i duże kości Często zdarzało się, że bawiliśmy się szczątkami zmarłych i ktoś z bliskich dawno zmarłego przepędzał nas z naszych zabaw. Kiedy pastor Wolf, który przeprowadzał w małej szkole nauki przed bierzmowaniem, przyłapał nas tam na zabawie, to dawał nam potężną burę. Ale nas ledwie to dotykało. Pobożność była dla nas w tym wieku obcym słowem. Oprócz starego cmentarza, że tak powiem dla naszych stóp stała rem
iza i wieża na węże straży pożarnej. W remizie przechowywano np. katafalki. Dawniej byli tam zamykani łobuzy z miejscowości do czasu aż zostali przekazani nadrzędnym władzom.
Mieliśmy szczęśliwe beztroskie dzieciństwo w pięknej miejscowości nad Odrą .

Tłumaczenie Adam i Janusz

Pierwszoklasiści w 1933 roku z Deutsch-Nettkow

Pierwszoklasiści w 1933 roku z Deutsch-Nettkow

Translate »