sty 182019
 

Będąc ostatnio w Archiwum Państwowy w Zielonej Górze udało natrafić się na archiwalne wspomnienia weteranów II Wojny Światowej, które spisywali w latach 60-,70-, i 80-tych. Wśród nich byli też mieszkańcy naszych wiosek. Przedstawiamy wspomnienia Józefa Kołogreckiego z Pomorska. Pisownia oryginalna.

Kołogrecki Józef Pomorsko, dnia 27 sierpnia 1979r.

66-105 Pomorsko

Przebieg służby wojskowej

W czasie pobytu w ZSSR mieszkałem w miejscowości Neja obłast Jarosławska. Do wojska wstąpiłem 1 czerwca 1943 r. w Sielcach nad Oką. Otrzymałem przydział do drugiej baterii 1 dywizjonu 1 pułku artylerii lekkiej I DP. Po ukończeniu szkolenia uczestniczyłem w bitwie pod Lenino gdzie brałem udział w szturmie na okopy nieprzyjaciela pod dowództwem kpt Ambroziewicza, który był d-cą II plutonu. Po zakończonej bitwie wraz z całą I DP został zluzowany do odwodu. Następnie przeszedłem szlak I DP przez Łuck, Równe, Lublin, Dęblin do Warszawy gdzie brałem udział w wyzwalaniu jej prawobrzeżnej części tj. Pragi. Następnie pod Jabłonną pod obstrzałem nieprzyjaciela przeprowadziłem baterię na stanowiska ogniowe jako d-ca II plutonu. D-cą dyonu był w tym czasie kpt Żachowski a d-cą I plutonu por. Tadeusz Szulc. Następnie brałem udział w wyzwoleniu Warszawy. Potem przez Bydgoszcz wraz z całą I Armią dotarłem do Wału Pomorskiego. W czasie szturmu na bunkry niemieckie pod Jastrowiem w czasie kontrataku Niemców dnia 6 lutego 1945 r o godzinie. 16.30 w walce obronnej na wysuniętym stanowisku baterii zostałem ranny w nogę. Po tym zostałem skierowany do szpitala w Otwocku. Świadkami tej walki byli:

  • kpt Pawłowski – d-ca zwiadu dyonu,
  • kpt Szlachto – z-ca d-cy ds. polit.,
  • kpt Żachowski – d-ca dyonu,
  • mjr Kempicki – szef artylerii pułku

Dowódcą pułku w tym czasie był płk Raskow.

Po wyzdrowieniu 9 lipca 1945 r zostałem zdemobilizowany.

Posiadam następujące odznaczenia:

  • Krzyż Walecznych nadany 21 listopada 1945 r,
  • Krzyż za Lenino – nadany 13.X.1945r,
  • Medal za wyzwolenie Warszawy nadany 1.XI.1946 r – radzieki,
  • Medal za Zwycięstwo – nadany 1.XI.1946 r – radziecki,
  • Medal zwycięstwa i Wolności nadany 9.V.1946 r,
  • Medal za Warszawę – nadany 19.IX.1946 r,
  • Odznaka Grunwaldzka – nadana 20.VII.1946 r,
  • Medal za udział w walkach o Berlin nadany 5.V.1970 r,
  • Medal za zasługi dla obronności kraju – nadany 10.X. 1978 r.

Przebieg pracy po demobilizacji.

Po wyjściu ze szpitala i demobilizacji wyjechałem do ZSRR miejscowość Neja w Jarosławskiej obłastii gdzie pracowałem w internacie polskiej szkoły gdzie byłem instruktorem wojskowym /wojnrukiem/ i wychowawcą starszej grupy. W 1946 r powróciłem do kraju i osiedliłem się w Pomorsku gdzie byłem sołtysem komisarycznym a do moich obowiązków należało prowadzenie meldunków osadników, wydawanie zboża do siewu i ziemniaków do sadzenia na skrypty dłużne. Od 1948 r pracowałem w charakterze strażnika na poczcie w Zielonej Górze przez okres 6 lat. Obecnie nigdzie nie pracuję ze względu na wiek i stan zdrowia.

Józef Kołogrecki


cze 042018
 

W ostatnim czasie w zielonogórskiej bibliotece doszukaliśmy się ciekawej książki którą napisał oraz wykonał do niej zdjęcia ks. Robert Romuald Kufel pt. Cmentarze wyznaniowe do 1945 roku w granicach województwa lubuskiego. Tom III Powiat zielonogórski. Gminy Kargowa, Sulechów i Trzebiechów

Pomorsko – cmentarz przykościelny i wiejski
Jak pisze ks. Kufel w 1858 roku zbudowano neogotycki kościół będący budowlą jednonawową z apsydą po stronie wschodniej i prostokątną wieżą po zachodniej. Do końca drugiej wojny światowej był użytkowany przez ewangelików. Po wojnie przejęli go katolicy i dedykowali św. Wojciechowi. Przy kościele znajdował się cmentarz na rzucie prostokąta o powierzchni 0,40 ha. Do dziś zachowała się kaplica i groby rodziny von Schmettow.

Jak wynika z różnych źródeł a także z artykułu Jak w Brodach powstał cmentarz wynika, że mały przykościelny cmentarz musiał się zapełnić zmarłymi z Brodów i Pomorska dlatego też w Pomorsku musiał powstać także drugi cmentarz, natomiast ludność z Brodów wystarała się w Królewskim urzędzie o założenie cmentarza w Brodach.

Z kolei cmentarz wiejski w Pomorsku ks. Kufel opisuje następująco
Cmentarz ewangelicki o powierzchni 1,50 ha z przełomu XIX i XX wieku, usytuowany w zachodniej części miejscowości. Założony na rzucie zbliżonym do prostokąta z fragmentami dwóch alei lipowych. Zamknięty po drugiej wojnie światowej. Ponownie użytkowany jako cmentarz komunalny.

Zdjęcia cmentarza wiejskiego pochodzą z wyżej wymienionej książki. Zdjęcie cmentarza przykościelnego zostało zrobione z wieży kościelnej jesienią 2016 roku przez nas.

Adam i Andrzej

 

mar 162018
 

Kościół w Nietkowicach

Przedstawiamy sylwetkę powojennego księdza proboszcza w parafii Nietkowice. Organ Urzędowy Kurii Biskupiej opublikował nekrolog z roku 1961 w „Gorzowskich Wiadomości Kościelnych”, który przedstawił nam życiorys księdza. Oraz dwie wzmianki o ważnych wydarzeniach dla parafii Nietkowice w „Gorzowskich Wiadomości Kościelnych” z 1960 roku, do których przyczynił się Ks. Wojciech Gąsior..

NEKROLOG – Śp. Ks. Wojciech Gąsior

W czwartek, dnia 1 grudnia 1960 r. o godz. 6-tej odszedł do wieczności Ks. Wojciech Gąsior, proboszcz parafii Nietkowice w dekanacie Zielona Góra.

Śp. ks. Wojciech Gąsior urodził się dnia 5 grudnia 1914 r. w pierwszych miesiącach wojny światowej w miejscowości Zajezie, należącej do wsi Dąbrowica, parafia Ślęzaki, w powiecie tarnobrzeskim.

Do szkoły powszechnej począł uczęszczać w roku 1921/22 w Ślęzakach. Uczył się bardzo dobrze, to też po ukończeniu szkoły powszechnej rodzice postanowili go oddać do Gimnazjum w Tarnobrzegu, do którego egzamin wstępny zdał z odznaczeniem. Dnia 10. VI. 1933 r. złożył egzamin z postępem bardzo dobrym.

Postanawia poświęcić się służbie Bożej w kapłaństwie. Wielki wpływ na ukształtowanie się powołania kapłaństwa miał Ks. Stanisław Robak, jego pierwszy duszpasterz wychowawca. Ponieważ podanie na teologię złożył za późno, musiał czekać na rok następny. W r. 1934 zostaje przyjęty do seminarium Duchownego w Przemyślu za rektoratu Ks. Jana Grochowskiego. Dnia 25. VI 1939 r. otrzymał święcenie kapłańskie z rąk Ks. Biskupa Fr. Bardy. W czasie studiów teologicznych umiera jego matka, Antonina – 7. IV. 1936 r. Śmierć jej przezył bardzo głęboko.

Placówki wikariuszowskie w diecezji przemyskiej: Rymanów, Krościenko Wyższe k/Krosna, Kombornia, Odrzykoń. W listopadzie 1947 r. na własną prośbę zostaje zwolniony przez ks. Biskupa Bardę do pracy w diecezji gorzowskiej.

W diecezji gorzowskiej pracuje najpierw w Słupsku na stanowisku prefekta szkół średnich. Zostaje także zaangażowany do pracy w Niższym Seminarium Duchownym w Słupsku, gdzie uczy śpiewu i łaciny i prowadzi chór seminarialny. Po jakimś czasie wyrobił w Seminarium dobry zespół śpiewaczy, z którym urządzał koncerty religijne w kościołach całego Pomorza Zachodniego.

W tym też czasie Administrator Apostolski ks. Inf. Nowicki zrobił go diecezjalnym referentem dla spraw muzyki kościelnej. Pracując na tym odcinku organizuje w Słupsku łącznie z Wydziałem Duszpasterskim pierwszy zjazd organistów diecezji. Na tym zjeździe był Ks. Administrator Nowicki oraz zaproszeni z fachowymi referatami: ks. Nowacki z Warszawy i ks. Mizgalski z Poznania. Nieco później zorganizował w czasie wakacji kurs dokształcający dla organistów w Gorzowie, który trwał 4 tygodnie.

Z powodu choroby opuszcza Słupsk a po podleczeniu się otrzymuje w zarząd parafię Trzemeszno Lubuskie dnia 2. II. 1953 r. Tu przeprowadza remont organów, buduje nowy ołtarz M. B. Nieust. Pomocy, przeprowadza misję parafialną i wprowadza Nieustającą Nowennę do M. B. Nieust. Pomocy. Szczególnie wiele troski poświęca dzieciom, wprowadza osobne Msze św. dla młodzieży i dzieci i czyni wiele wysiłków w kierunku rozśpiewania najmłodszych parafian.

Po przejściu bardzo ciężkiej choroby serca, w której nawet lekarze nie robili wielkich nadziei powrotu do zdrowia, obejmuje w lipcu 1957 r. parafię Polichno Stare w dekanacie gorzowskim. W tym czasie była to parafia świeżo utworzona, kościół parafialny był zaniedbany. Śp. Ks. Gąsior z wielką troskliwością doprowadza kościół do porządku. Przeprowadza gruntowny remont dachu, otynkowuje go z zewnątrz, maluje wewnątrz, sprawia nowe metalowe tabernakulum, nowe ornaty, obwodzi murem. Po kilku miesiącach jego pobytu w tej miejscowości kościół wygląda czysto, schludnie. Wykonanie tych wszystkich prac nie było łatwe. Polichno Stare jest maleńką parafią i o każdy grosz jest trudno.

Oprócz tej pracy wiele troszczy się o rozwój życia religijnego sród wiernych. Przeprowadza rekolekcje, często zaprasza obcych kapłanów z kazaniami i nabożeństwami.

Dnia 19. IX. 1959 r. przeniesiony zostaje do Nietkowic, dekanat Zielona Góra. Jest to parafia większa ale do obsługi duszpasterskiej bardzo trudna z powodu wielkiej terenowej rozległości. Zaraz na początku musi przeprowadzić gruntowny remont plebanii i budynków. Przez kilka tygodni mieszka u gospodarza. Myśli o wielu pracach w kościele, który wewnątrz pozostawia bardzo wiele do życzenia. Usuwa w kościele parafialnym po protestanckie balkony. Ma kłopoty z kościołami filialnymi, których jest kilka.

Ostatnio przeprowadza generalny remont organów. W dniu ich poświęcenia jest już bardzo chory, a nazajutrz zostaje z powodu ciężkiej choroby serca zawieziony do Szpitala w Sulechowie, a potem do Szczecina, gdzie umiera świadomie, śmiercią bardzo spokojną.

Śp. Zmarły miał wielkie nabożeństwo do Matki Boskiej od lat dziecinnych. Odziedziczył je po swojej matce.

Był muzykiem. Sprawy śpiewu liturgicznego i muzyki zawsze go żywo interesowały i we wszystkich kościołach, w których pracował przyczyniał się do podniesienia śpiewu kościelnego i gry organowej.

Pogrzeb odbył się w sobotę 3 grudnia 1960 r. Doczesne szczątki Zmarłego przywieziono ze Szczecina do Nietkowic. W pogrzebie wziął udział J. E. Ks. Biskup Ignacy Jeż. Mszę św. żałobną odprawił Ks. Kanonik Michalski Kazimierz dziekan z Zielonej Góry. Kazanie wygłosił Ks. Józef Anczarski Dyrektor Wydziału Duszpasterskiego. Na pogrzebie było 18 kapłanów z dekanatów: zielonogórskiego, gorzowskiego, rzepińskiego, krośnieńskiego. Krótkie przemówienie po Mszy św. wygłosił także J. Ekscelencja Ks. Biskup. Wiernych było bardzo wielu.

Po dokonaniu obrzędów pogrzebowych ciało śp. Ks. Gąsiora odwieziono autem do rodzinnej miejscowości – Zajazia – gdzie zostało złozone na odpoczynek do dnia zmartwychwstania.

Dobry Jezu, a nasz Panie, daj Mu wieczne spoczywanie.

Poświęcenie plebanii i budynku gospodarczego w Nietkowicach.

Staraniem ks. prob. Gąsiora wkrótce po objęciu przez niego parafii dokonano w Nietkowicach generalnego remontu plebanii, przłożono na niej dach i odbudowano zniszczony budynek gospodarzy. Poświęcenia plebanii i budynku gospodarczego dokonał ks. Józef Anczarski, dyrektor Wydz. Duszpsterskiego dnia 29. XII. 1959 r., który też wygłosił na sumie okolicznościowe kazanie.

Poświęcenie organów w Nietkowicach

W niedzielę dnia 30. X. 1960 r. odbyło się poświęcenie odremontowanych organów w parafii Nietkowice. Aktu tego dokonał ks. Józef Anczarski, który też odprawił uroczystą sumę. Okolicznościowe kazanie wygłosił ks. Józef Ferensowicz. Na organach grał miejscowy ks. proboszcz Wojciech Gąsior. Uroczystość poświęcenia organów zgromadziła do kościoła wielką liczbę wiernych.

mar 052018
 

HURA JAROSŁAW STEFAN
[ГУРА ЯРОСЛАВ СТЕПАН]
(1898–1963)
Źródło: Zbiory ks. B. Pracha.

Otrzymaliśmy od prof. Igora Hałagidy biogram ks. Hury, jaki opracował do słownika biograficznego duchowieństwa greckokatolickiego, nad którym pracuje. Serdeczne podziękowania – będzie to znakomite uzupełnienie naszej dotychczasowej wiedzy, którą poznaliśmy w opisanym tu wcześniejartykule.

Ur. 14 VIII 1898 r. w Wólce Mazowieckiej pow. Hrubieszów, w chłopskiej (12 morgów ziemi) rodzinie Damiana i Emilii z d. Zaremba. Ukończył gimnazjum we Lwowie (18 III 1918 r.). W 1921 r. wstąpił do do Greckokatolickiego Seminarium Duchownego w Przemyślu, które ukończył w 1925 r. Wyświęcony został 15 II 1925 r. przez bp. Jozafata Kocyłowskiego. Przed święceniami ożenił się z Eugenią (z d. Fediw, data urodzenia nieznana) z którą miał troje dzieci: córkę Marią oraz synów Jerzego i Bogdana.

Po święceniach ks. Hura był wikariuszem w Jarosławiu (1925–1926), a następnie administratorem w Miżyńcu (1926–1928) i w Stubnie pow. Przemyśl (1928–1929). W l. 1929–1939 proboszcz w Tehlowie pow. Rawa Ruska, a później administratora parafii w Tudorkowicach pow. Sokal (1939?–1942?), w Krakowcu pow. Jarosław (1942–1944). Przeniesiony na terytorium AAŁ był administratorem w Jaworkach pow. Nowy Targ (10 II 1945–1947). Kapłan był aktywnym działaczem ukraińskim. Sympatyzował z OUN, zaś w czasie okupacji uczestniczył w pracach UCK. W 1945 r. był rozpracowywany z tego powodu przez NKWD.

W trakcie przesiedleń ludności ukraińskiej pozostał na swej parafii. Czynił starania o podjęcie duszpasterstwa w rzymskokatolickiej diecezji tarnowskiej, ale zakończyły się one niepowodzeniem. Ostatecznie w 1947 r. został wywieziony na ziemie zachodnie i północne w ramach akcji „Wisła”. Aresztowany w tym samym roku w Szczecinie (prawdopodobnie oskarżony o udzielanie posług religijnych ukraińskiemu podziemiu) i uwięziony. Zwolniony dzięki staraniom administratora apostolskiego ks. E. Nowickiego.

Po wyjściu na wolność ks. Hura został wikariuszem obrządku łacińskiego w Bobrowicach pow. Krosno Odrzańskie, a następnie administratorem w Nietkowicach w tym samym powiecie (od 13 IX lub – według innych źródeł – 18 VI 1948 r.). Aby objąć to stanowisko musiał rozstać się z żoną i córką, które mieszkały w Gorzowie Wielkopolskim. Nie powrócił już do obrządku wschodniego. Swoją posługę pełnił do 1959 r. Według niesprawdzonych informacji przez krótki okres był wykorzystywany operacyjnie przez bezpiekę jako TW, lecz brak na ten temat dokładniejszych informacji.

Ks. Hura zmarł 6 VI 1963 r. w Gorzowie Wielkopolskim i tam został pochowany. Po śmierci duchownego, jego żona i córka wyjechały do USA. Eugenia zm. w 1992 r. Chicago. Także dwaj synowie w nieznanych okolicznościach znaleźli się za granicą (Jerzy w USA, a Bogdan w Australii). O ich losach nie udało się zebrać żadnych wiadomości.

sty 222018
 

Ks. Jarosław Stefan Hura

Przedstawiamy sylwetkę pierwszego powojennego księdza proboszcza w parafii Nietkowice. Organ Urzędowy Kurii Biskupiej opublikował nekrolog w nr 9 z roku 1963 w „Gorzowskich Wiadomości Kościelnych”, który przedstawił nam życiorys księdza.

NEKROLOG – śp. Ksiądz Stefan Hura
W czwartek, dnia 6 VI 1963 r. w porze popołudniowej, gdy w Rzymie odbywały się uroczystości pogrzebowe Jana XXIII, a cały świat był pod wrażeniem śmierci i pogrzebu wielkiego Papieża, odszedł do wieczności Ksiądz Stefan Hura, emerytowany proboszcz parafii Nietkowice. Umarł w szpitalu w Gorzowie na zawał serca.
Śp. Ks. Stefan Hura, syn Damiana i Emilii z Zarembów, urodził się w Wólce Mazowieckiej dnia 14 sierpnia 1898 roku. Ojciec jego był księdzem greko-katolickim. Po ukończeniu szkoły podstawowej w miejscowości rodzinnej uczęszczał do C.K. gimnazjum klasycznego i w r. 1916 do Seminarium Duchownego obrządku greko-katolickiego we Lwowie. Dalsze trzy lata studiów teologicznych odbył w Seminarium Duchownym w Przemyślu. Święcenia kapłańskie otrzymał z rąk biskupa Józefa Koczyłowskiego w kościele św. Jana Chrzciciela w Przemyślu dnia 15 lutego 1925 roku.
Po wyświęceniu na kapłana zatrudniony był w następujących miejscowościach:
– w latach 1925-1927 jako wikary w Jarosławiu,
– w latach 1927-1929 jako administrator w Miżyńcu,
– w latach 1929-1930 jako administrator w Stubnie,
– w latach 1930-1939 jako proboszcz w Tehlowie,
– w latach 1939-1944 jako administrator w Tudurkowicach,
– w latach 1944-1946 jako administrator w Jaworkach,
– w roku 1947 za zgodą J. Eminencji Ks. Prymasa Polski przybył do diecezji gorzowskiej i otrzymał w zarząd parafię Bobrowice w dekanacie Krosno. Pracuje tu rok.
– 18 lutego 1948 roku zostaje przeniesiony na stanowisko proboszcza w Nietkowicach, w dekanacie Zielona Góra. Na tej placówce duszpasterskiej pracuje do 6 sierpnia 1959 roku, a następnie przechodzi w stan spoczynku. Jako emeryt przebywa w Gorzowie na terenie parafii św. Krzyża
Życie śp. Ks. Stefana Hury na terenie diecezji gorzowskiej mocno związało się z parafią Nietkowice. Jest to parafia trudna, jedna z trudniejszych w diecezji. Do obsługi duszpasterskiej jest pięć kościołów filialnych: w Będowie, w Brodach, w Pomorsku, w Sycowicach i w Radnicy. Każdy z duszpasterzy wie dobrze, co to znaczy mieć do duszpasterskiej obsługi pięć kościołów filialnych. Ile to trzeba nieustannego trudu, aby we wszystkich kościołach obsłużyć wiernych religijnie, objąć dzieci nauką, utrzymać wszystkie kościoły w należytym stanie materialnym. Każdy z duszpasterzy w diecezji gorzowskiej wie, jak uciążliwe są te niekończące się wyjazdy i jak mocno zdzierają one zdrowie i siły kapłana. Jeśli do tego dodamy, że Ks. Prob. Hura organizować musiał wszystko od początku, i że był sam jeden, zrozumiemy jak ciężkie zadanie miał do spełnienia.
W kronice 10-lecia diecezji śp. Zmarły opisuje te początki w Nietkowicach. Zamieszkał na początku w Brodach, bo w Nietkowicach nie było odpowiedniego miejsca. Kościoły poprotestanckie wyszabrowane, niczego w nich nie było, a w Nietkowicach na dodatek przez uderzenie pioruna zniszczona wieża i czwarta część dachu. Trzeba było doprowadzić wszystkie kościoły do katolickiego stanu używalności, postarać się o każdy obrus, albę, ornat, kapę i kielich. Trzeba było samemu starać się o każdą rzecz, bo nigdzie niczego nie było.
Przez cały czas swego pobytu w Nietkowicach służył wiernym jak mu dopisywały siły, możliwości i czas, którego zawsze było za mało. Dla ożywienia życia religijnego w parafii organizował rekolekcje w każdym roku, przeprowadził także w parafii misje.
Sterany trudami duszpasterskiej służby wiernym, prosi o przeniesienie go w stan spoczynku. Na emeryturę przechodzi 6 sierpnia 1959 r. Mieszkając jako emeryt w Gorzowie, chętnie pomaga w pracy duszpasterskiej w parafii św. Krzyża. Chętnie spowiada i jest zawsze gotów z pomocą na każdą prośbę miejscowego Ks. Proboszcza.
Umarł na zawał serca po krótkim pobycie w szpitalu w Gorzowie. Pogrzeb odbył się w sobotę dnia 8 czerwca 1963 r. Tego dnia rano wprowadzono doczesne szczątki Zmarłego Kapłana z kaplicy cmentarnej do kościoła parafialnego. Mszę św. O pokój jego duszy odprawił O. Prowincjonał Remigiusz Kranc. Po południu tegoż dnia zostały odprawione żałobne nieszpory. Po nieszporach słowo Boże wygłosił Ks. Maziarz, kapłan obrządku greko-katolickiego z Poznania, krewny śp. Ks. Stefana Hury. Po kazaniu odprawili obrzędy pogrzebowe w obrządku greko-katolickim trzej kapłani tego obrządku, a następnie przemówił Ks. Biskup.
Śp. Ks. Stefana Hurę pochowano na cmentarzu parafialnym przy kościele Św. Krzyża, obok grobu jego matki, zmarłej przed kilku miesiącami. W pogrzebie wzięło udział wiele sióstr zakonnych i wielu wiernych.
Wieczny odpoczynek racz Mu dać Panie !

wrz 162017
 

Wpadła mi w ręce wypożyczona od pani Magdy z Pomorska ciekawa pozycja książkowa „Dawna Zielona Góra – Kronika od 1623 do 1795 roku” opracowana przez Jarochnę Dąbrowską-Burkhardt. W książce tej pojawia się wiele wydarzeń dotyczących Zielonej Góry i okolic, ale też i kilka wzmianek dotyczących interesujących nas miejscowości, które przedstawiamy poniżej. Ta dwujęzyczna (polska i niemiecka), licząca 284 strony książka jest godna polecenia dla osób, których ciekawi przeszłość tego miasta.

1661, dnia piętnastego czerwca w Pomorsku spaliło się czternaście domów mieszkalnych.

1731, dnia dwunastego października wieczorem, przez ogień legło w popiele, to co jeszcze pozostało w Nietkowicach.

1736, dnia piętnastego sierpnia w Pałcku uderzył piorun, po którym obróciły się w popiół zamek, młyn sukienniczy i młyn zbożowy.

1759, dnia dwudziestego lipca doszło tutaj do małej potyczki. Dnia dwudziestego trzeciego lipca między Sulechowem, a młynem w Kijach odbyła się bitwa między wojskami rosyjskimi, cesarskimi i armią pruską. Bitwa rozpoczęła się o trzeciej rano i trwała do godziny ósmej.

1766, dnia dwunastego lipca z powodu burzy utopiło się w marinie na wale Odry przy promie w Pomorsku dziesięć osób.

1777, dnia dwudziestego drugiego sierpnia w Pomorsku spaliło się siedem domów.

1786, dnia dwudziestego szóstego grudnia, w drugie święto, pan Teichert, pastor z Sycowic wygłosił kazanie próbne.

 

Andrzej

wrz 012017
 

Przeglądając gazety wyszukaliśmy artykuły, w których pojawiały się często wzmianki, a czasem i i całe artykuły opisujące o tym, co działo się w naszych miejscowościach. Artykuły te pochodzą z Gazety Zielonogórskiej będącej organem wydawniczym KW PZPR.

4 czerwiec – Nauczyciel zginął bohaterską śmiercią

10 sierpień – Sylwetki pionierów”Bibliotekarz z Pomorska” 

11 wrzesień – Mówią działacze

Mamy już poza sobą ważne wydarzenie w życiu chłopskiego samorządu – Centralny Zjazd Kółek Rolniczych. Delegaci wrócili do domów i zajęli się codzienną pracą. Chcieliśmy dowiedzieć się od nich o wrażeniach przywiezionych ze stolicy i zapytać o to, co uważają za najpilniejsze do zrobienia w swojej wsi, w swoim kółku. (…)

STANISŁAW SZCZEPUŁA – rolnik ze wsi Pomorsko w powiecie sulechowskim:

Od razu na początku chcę zaznaczyć, że nie mają racji ci wszyscy, którzy tu u nas we wsi mówili, że pieniądze zbierane na odbudowę Warszawy marnują się, że nic się za nie nie zrobi. Ja znam Warszawę sprzed wojny. Wiem też jak wyglądała zaraz po wojnie. Teraz odbudowaną widziałem pierwszy raz. To jest nie do opowiedzenia. Możecie być spokojni – na to potrzeba było masę pieniędzy i na pewno żaden grosz chłopski nie zmarnował się. Z samego Zjazdu najbardziej utkwiły mi w pamięci dwie sprawy – zapisałem się do głosu , czekałem i nie doczekałem się, bo byłem na liście już czterdziesty. Żałuję. No i potem, jak sekretarz Gomółka zabrał głos pod koniec Zjazdu. Ten człowiek to potrafi gasić rozpalone mózgi! Jak odpowiedział temu delegatowi co krytykował robotników, że tylko na rybki chodzą, to zaraz nam się wszystkim lżej zrobiło. No bo pewnie – robotnik, ten w ciężkim przemyśle, porządnie musi się narobić, na pewno nie mniej niż chłop na roli. A u nas we wsi – najpierw myślimy o kupnie traktora. Chcemy się składać po 1.000 złotych na te 15 procent. Mamy też zamiar budować świetlicę. Zadeklarowanej gotówki i robocizny społecznej uzbierało się już na wartość 70 tysięcy złotych. Mamy zapewnioną pomoc z budżetu powiatowego. To są te dwie rzeczy, o których można mówić, że je kółko zapoczątkowało i doprowadzi do końca. Można by zrobić więcej. Ale nas jest za mało. Ludzie niechętnie zapisują się do kółka. Boją się wciąż jeszcze, że to będzie spółdzielnia. Z tej samej przyczyny nie idzie też zorganizowanie spółki wodnej. A szkoda. Dlatego uważam również za jedno z najpilniejszych zadań tak pokierować całą pracą naszego kółka, żeby sąsiedzi nabrali do nas zaufania jako do organizacji. Siła jest w samorządzie. Ja to dobrze wiem, bo pochodzę z rzeszowskiego, gdzie chłopi byli zorganizowani dobrze i nawet przed wojną za sanacji niejedno potrafili zdziałać. A co dopiero teraz. Trzeba tylko chcieć”

24 wrzesień – Run budowlany

2 październik

Marian Kozerski z Będowa koło Nietkowic wziął za złe Michałowi Kryniewieckiemu, że ten zatrzymał jego owce, które nie pilnowane przez nikogo, wyrządziły szkodę w życie. Przyszedł do Kryniewieckiego nie z zamiarem polubownego załatwienia sprawy, ale z wyzwiskami uwłaczającymi jego godności. Pozerski nie zgodził się z wyrokiem Sądu Powiatowego, który skazał go na 100 zł grzywny, zwrot opłaty sądowej i kosztów. Jednak Sąd Wojewódzki utrzymał w mocy zaskarżony wyrok. (Kas.)

22 październik REJON EKSPLOATACJI DRÓG PUBLICZNYCH w Kożuchowie informuje, że

prom w m. Brody pow. Sulechów będzie nieczynny od dnia 23 października 1959 r. do 15 listopada 1959 r. Przerwa w kursowaniu promu została spowodowana koniecznością budowy przystani na brzegach rzeki. Jednocześnie podaje się do wiadomości, że prom w Bytomiu Odrz. jest nieczynny z uwagi na b. niski stan wody. W Brodach i Bytomiu Odrz. czynne są łodzie przewozowe do przewozu osób. (K-2229)

sie 252017
 

Adaptacja pałacu w Pomorsku

Przedstawiamy artykuł opublikowany w Gazecie Zielonogórskiej 24 września 1959 roku.

Od dłuższego już czasu we wszystkich wioskach Babimojszczyzny daje się zauważyć ożywienie indywidualnego budownictwa. Miejscowi chłopi wznoszą budynki gospodarcze, obory, chlewy, stodoły, a także domy mieszkalne. Szczególne nasilenie robót budowlanych występuje w Kramsku Nowym i Starym., w Małym i Wielkim Podmoklu, w Klemsku, wokół samego Babimostu, a także i innych wioskach powiatu sulechowskiego.

Oprócz budynków gospodarczych i domów mieszkalnych powstają także nowe obiekty kulturalne: szkoły, domy kultury. W Pomorsku rozbudowuje się i przebudowuje pałac, który w przyszłości pomieści szkołę, w Brodach powstanie niedługo nowa szkoła, w tymże Pomorsku mieszkańcy gromady wznoszą świetlicę.

Mieszkaniec Starego Kramska – Wojciech Kubik powiedział mi, że budowa nowego domu mieszkalnego kosztuje go około 100 tys. zł; 60 tys. zł to kredyt państwowy, resztę sumy zdobył sam. Babimojszczyzna ma wielu gospodarzy, którzy sami potrafią budować i wykańczać wnętrza, nie potrzebują zatrudniać przyjezdnych rzemieślników. W gromadzie Nowe Kramsko w ciągu ostatnich lat oddano do użytku 18 chlewni i obór, 10 budynków mieszkalnych, 10 stodół. Niewiele mniej nowych budynków oddano do użytku w gromadzie Małe Podmokle. Nie gorzej przedstawia się sytuacja w takich wioskach jak Klęsko i wielu innych. Na każdym niemal podwórku tej części powiatu sulechowskiego zauważyć można przygotowaną do budowy cegłę i inne materiały budowlane. Bo też na tym, czego już dokonano, gospodarze nie zamierzają poprzestawać. Ich plany na przyszłość nie są skromniejsze niż dotychczasowe osiągnięcia. (br.)

Zdjęcie: B. Bugiel

sie 112017
 

Przeglądając gazety wyszukaliśmy artykuły, w których pojawiały się często wzmianki, a czasem i i całe artykuły opisujące o tym, co działo się w naszych miejscowościach. Artykuły te pochodzą z Gazety Zielonogórskiej będącej organem wydawniczym KW PZPR.

14 styczeń – WYBORCO! Odpowiadamy na każdy twój list

Poczta przynosi wiele listów od wyborców z najdalszych zakątków Ziemi Lubuskiej. Listy informują nas o różnych kłopotach i trudnościach, o więcej lub mniej sprawnym przebiegu kampani wyborczej na ich terenie, o niewłaściwie organizowanych zebraniach konsultacyjnych z wyborcami i w ogóle – o wszystkim co wyborców boli. Wiele listów porusza problem doboru kandydatów na radnych. Zdaniem piszącego ten czy ów kandydat nie nadaje się na radnego, bo to człowiek o niskich kwalifikacjach moralnych czy zawodowych, bo to człowiek, który kiedyś wyrządził autorowi listu krzywdę itp.

Obywatelowi Andrzejowi Antończykowi z Nietkowic nie podoba się jeden kandydat do GRN. Pozostali – tak. Jego zdaniem, – jest to człowiek, który nie nadaje się na radnego: Człowiek o „lepkich” rękach, karierowicz, który myśli tylko o swoich materialnych korzyściach.

Drugi list, podpisany „Ludność Karpia” porusza identycznie ten sam problem. Autorowi listu nie podoba się z całej listy wyborczej jeden kandydat. Nie budzi w nim zaufania. Tej jednej kandydaturze poświęcił autor swój krytyczny list, starając się udowodnić swoją rację. Autor listu w konkluzji stwierdza: „Jeszcze raz zapytujemy, jeżeli tacy ludzie są obecni w radach i sami się nadal wybierają do rad, to po co my mamy iść głosować? Po to, aby im upiększać karierę?” Wniosek – całkiem nieoczekiwany.

Obserwator K.J. z Nietkowic również oburza się na kandydata, który jest prawdopodobnie kombinatorem. „ W roku 1957 pisał on wnioski, żeby mu umorzyli dostawę ziemniaków, bo podobno mu w polu wygniły – a wcale tak nie było. Nasypał piwnice i dwa kopce – jeden u szwagra a drugi u siebie (…) Pytamy droga redakcjo czy możemy powierzyć swoje sprawy takiemu nieuczciwemu człowiekowi?”

Obywatel poszukujący praworządności” napisał bardzo nieczytelny list. Trudno zrozumieć, o co mu chodzi. Jeśli go dobrze zrozumiałem, – ma on pretensje do dwóch kandydatów na radnych do GRN. Podobno są to ludzie o wątpliwej reputacji moralnej. Autor kończy swe wywody słowami „ Chętnie podpisałbym się swoim nazwiskiem pod tym listem, ale zdrowy rozsądek mi zabrania. Mam na utrzymaniu rodzinę i strach pomyśleć, co by po tym ze mną zrobili miejscowi kacykowie”.

Wspomniane wyżej listy mają wspólną cechę: Kierują swą krytykę na jedną lub dwie osoby, które ich zdaniem – nie powinny zostać radnymi. Co do reszty kandydatów – nie mają oni zastrzeżeń. Autorzy listów zapominają o ludowym przysłowiu: „Jeszcze się taki nie narodził, co by każdemu dogodził”. Poszukajcie, moi drodzy, w swojej wiosce takiego człowieka, do którego nikt nie będzie miał pretensji. Powtarzam: nikt! Zawsze się ktoś znajdzie, co mu będzie chciał przypiąć jakąś „łatkę”, będzie miał do niego jakieś zadawnione żale, pretensje. Autorzy powyższych listów zapominają, że przecież nie będą głosować na wszystkich kandydatów, ale wybierać! Liczba kandydatów na liście wyborczej jest większa niż liczba mandatów, przypadająca na dany okręg wyborczy. Jeśli np. w danym okręgu wyborczym trzeba będzie wybrać dziesięciu radnych, to na liście jest ich piętnastu. Jeśli autorom listów nie podoba się ten czy ów człowiek na li…ście wyborczej, mogą go skreślić. Większość zadecyduje o słuszności postawienia tej kandydatury.

27 maj – Ratunku!!…

25 maja zginął w Odrze 26-letni Mieczysław Galicki z Brodów (pow. Sulechów). Taki jest tragiczny bilans utonięć zasygnalizowanych nam w ciągu ostatnich trzech dni – siedem młodych istnień wymazano z rejestru żywych. Starsi zginęli na skutek lekceważenia niebezpieczeństwa kryjącego się w miejscach nieprzeznaczonych na publiczne kąpieliska. Natomiast śmierć młodszych jest rezultatem braku opieki ze strony ich rodziców lub opiekunów. Nikt nie jest w stanie – przy najlepszych nawet chęciach – upilnować życia dorosłego człowieka. Zapamiętajcie to sobie! Unikajcie kąpieli w nieznanych wam odosobnionych miejscach! Wiedzcie, że umiejętność pływania nie daje jeszcze pełnej gwarancji zabezpieczenia przed zatonięciem! Uważajcie na dzieci! (Jar.)

5 grudzień – Stary Grzegorz miał rację…

Otrzymaliśmy wyjaśnienie z WZGS Zielona Góra na jeden z ostatnich „Listów starego Grzegorza”. Wiceprezes WZGS tow. Fr. Wachholc pisze m.in. „Zamieszczone uwagi w liście Starego Grzegorza (Gazeta Zielonogórska z dnia 14.11.1958 r.) pod tytułem Kto z kim psy wiesza” odpowiadają prawdzie. Po zbadaniu przyczyn nieodebrania żywca z punktu skupu w dniu 5.11.1958 r, stwierdziliśmy co następuje: Z powodu pomoru, na wniosek powiatowego lekarza weterynarii, punkt skupu żywca w Nietkowicach był i jest nadal zamknięty. Według oświadczenia Zarządu GS Czerwieńsk, kierownictwo oddziału Pow. Przedsiębiorstwa Gospodarki Zwierzętami Rzeźnymi w Zielonej Górze wspólnie z Powiatową i Gromadzką Radą Narodową ustaliło na dzień 5.11.1958 r. skup interwencyjny, nie powiadamiając o tym Zarządu GS Czerwieńsk. Z tych przyczyn Zarząd GS nie delegował pracownika na punkt skupu w Nietkowicach z gotówką i kwitami zakupu. Na wyznaczony dzień skupu interwencyjnego nie stawił się po odbiór żywca również i Pow.Oddz. Przeds. Gospodarki Zwierzętami Rzeźnymi w Zielonej Górze z przyczyn bliżej dla nas nie znanych. W rozmowie z kierownikiem oddziału tego przedsiębiorstwa ustaliliśmy, że wszelkie ustalenia nowych terminów skupu, bądź inne sprawy uzgadniane będą przede wszystkim z zainteresowanymi GS i PZGS, a na pewno fakt, o którym słusznie pisze Stary Grzegorz, nie będzie miał nigdy miejsca. Skup interwencyjny żywca na punkcie skupu w Nietkowicach odbył się dnia 11.11.1958 r. W tej samej sprawie wyjaśnienie przysłał również Zarząd GS Czerwieńsk. W przeciwieństwie do WZGS, Czerwieńsk … obraził się na „starego Grzegorza”, że skierował zarzuty pod adresem GS, zamiast głównego winowajcy – Przedsiębiorstwa Obrotu Zwierzętami Rzeźnymi w Zielonej Górze. Ponieważ pismo WZGS wyjaśnia sprawę od podstaw, możemy tylko poinformować GS Czerwieńsk, że w ostatecznym rachunku rolników mniej obchodzi fakt kto zawinił, lecz to, że wyznaczony spęd rzeczywiście nie doszedł do skutku. Stąd właśnie – o ile jesteśmy zorientowani, pretensje starego Grzegorza skierowane były pod adresem tego GS, na terenie którego miały miejsce zaniedbania. Sądzimy poza tym, że winowajca – Przedsiębiorstwo Obrotu Zwierzętami Rzeźnymi zechce wytłumaczyć się przed rolnikami z Nietkowic z owej „nawalanki” w dniu 5 listopada 1958 r.

10 grudzień – NOWE SZKOŁY w powiecie sulechowskim

Ruch społeczny – budowy tysiąca szkół – rozwija się także wśród społeczeństwa powiatu sulechowskiego. Wiele wysiłku i inicjatywy wkładają miejscowe władze oświatowe. W tym roku wspólnym wysiłkiem państwa i ludności oddano do użytku 3 izby lekcyjne w Karszynie. W Pomorsku, działający od przeszło roku komitet społeczny dysponuje już ponad 30 tys. zł. Czynem społecznym wykonano szereg prac związanych z odbudową niszczejącego dotychczas zamku, do którego zostanie przeniesiona szkoła. Łączny koszt przystosowania zamku do potrzeb szkoły wyniesie około 1.200 tys. zł. Znajdzie w nim pomieszczenie 5 izb lekcyjnych, pokój na pomoce szkolne, pokój nauczycielski, przedszkole, łaźnia i mieszkania dla nauczycieli. Zakończenie prac nastąpi pod koniec przyszłego roku. W Brodach środkami społecznymi i państwowymi wiosną przyszłego roku rozpoczną się prace nad rozbudową tamtejszej szkoły. Nowy budynek szkolny zostanie oddany do użytku we wrześniu przyszłego roku w Klenicy. Również w Sulechowie w przyszłym roku rozpocznie się budowę nowej, siedmioklasowej szkoły. (han)

sie 052017
 

Przeglądając gazety wyszukaliśmy artykuły, w których pojawiały się często wzmianki, a czasem i i całe artykuły opisujące o tym, co działo się w naszych miejscowościach. Artykuły te pochodzą z Gazety Zielonogórskiej będącej organem wydawniczym KW PZPR.

1956

9 marzec – Pod Krosnem toczy się walka z groźnym zatorem

W nocy z 7 na 8 marca na Odrze koło Krosna powstał groźny zator, długości 16 km. Poziom wody podniósł się na tym odcinku o 1,80 m ponad stan alarmowy. Od korony wału dzieli ją tylko 60 cm. Nad usunięciem zatoru, wczoraj od wczesnych godzin rannych pracowali niestrudzenie saperzy. Sąsiednie wioski, jak Będów, Nietkowice, Brody, gotowe są w każdej chwili do ewakuacji. (…) Poziom wody w Mietkowie, gdzie znajduje się czoło zatoru wynosi 5,58 (stan alarmowy 3,30, a w Krośnie 3,35 (3,30). (Rb.)

10 marzec – Zator pod Krosnem utrzymuje się nadal

W dniu wczorajszym trwały nadal prace przy zlikwidowaniu zatoru na Odrze w rejonie Krosna Odrzańskiego. Czoło zatoru znajduje się na wysokości 502 km biegu rzeki. Wioski: Będów, Nietkowice, Brody są nadal przygotowane w każdej chwili do ewakuacji. Woda w dalszym ciągu utrzymuje się na dotychczasowej wysokości i na razie nie zagraża przekroczeniem korony wału – od której dzieli go kilkadziesiąt cm. Wczoraj rano stan wody na Odrze w tym rejonie wynosił 5,92 m (stan alarmowy 3,70 m) (n.)

5 kwiecień – Jesteśmy wdzięczni za pomoc

Kilka tygodni temu pisaliśmy w naszej gazecie o zlikwidowaniu groźnego zatoru na Odrze w rejonie Nietkowic. Mieszkańcy z gromady Nietkowice, pow. Zielona Góra wdzięczni są dzielnym żołnierzom Wojska Polskiego, którzy w ubiegłym miesiącu brali udział w rozbijaniu tego zatoru. Prezydium Gromadzkiej Rady Narodowej i mieszkańcy Nietkowic składają podziękowanie szefowi wojsk inżynieryjnych i saperom, którzy pod kierownictwem oficera Stacia ofiarnie pracowali przy likwidacji zatoru.

12 czerwiec – Czytelnicy piszą „UPARTY GS” 

18 lipiec – Tragiczny w skutkach pożar

W ub. sobotę, dnia 14 lipca br. wybuchł pożar w zabudowaniu ob. A. Tatarynowicza, mieszkańca wsi Brody (pow. Sulechów), który w tym czasie zajęty był pracą w polu. Ogień zaprószyło pozostawione w domu bez żadnej opieki starszych – 2-letnie dziecko. Pożar zlikwidowano, lecz dziecko zginęło w płomieniach. Wypadek ten powinien być przestrogą dla starszych, że nie należy pozostawiać w domu dzieci bez nadzoru.

1957

9 kwiecień – Walczymy z biernością…

Centralnym zagadnieniem organizacji partyjnej naszego powiatu jest ożywienie jej działalności. Rozwiązanie tego zagadnienia nastręcza wiele trudności. Można jednak osiągnąć je, gdy uda nam się organizacje partyjne zespolić ideologicznie i uaktywnić w pokonywaniu trudności życia gospodarczego naszego terenu. W związku z jego rolniczym charakterem trudności koncentrują się przede wszystkim na wsi. Na czoło wysuwają się: podział ziemi pospółdzielczej (a zależy nam przecież na zagospodarowaniu każdego kawałka ziemi), prawidłowe rozdysponowanie ziemi należącej do PFZ, uregulowanie spraw własnościowych, zakończenie podziału maszyn GOM-owskich, rozwinięcie rzemiosła na wsi, przyspieszenie melioracji, zwiększenie udziału chłopstwa w czynie melioracyjnym, likwidacja starej plagi nienależytego zaopatrzenia wsi w artykuły konsumpcyjne, nawozy sztuczne, materiały budowlane itp.

Powyższych zadań nie rozwiąże się wyłącznie „na szczeblu powiatu”. Konieczne jest bezpośrednie działanie samych chłopów. Tego działania nie uzyska się jednak bez umocnienia autorytetu i przewodniej roli partyjnych organizacji. Inicjatywa i przykład członków partii mogą odegrać decydującą rolę.

KP poczynił już pewne kroki dla przełamania bierności podstawowych organizacji partyjnych. Było to zresztą tematem ostatniego plenarnego posiedzenia Komitetu. Staramy się w działaniu organizacji partyjnych powiązać zadania wytyczone przez program rolny KC z tym, co codziennie wysuwa życie na wsi. (…)

Organizacja nasza posiada autorytet i poważanie tam, gdzie partyjniacy dobrze gospodarują, sumiennie postępują wobec swych sąsiadów. Bezpartyjni zwracają się wówczas o porady w różnych sprawach. Przykładem tak pojętego obowiązku partyjnego może być tow. Białas – sekretarz podstawowej organizacji partyjnej w Nietkowicach. Nie wszędzie jednak członkowie partii mają to na uwadze. Zdarza się nawet, że postępowanie ich oddziałuje ujemnie na otoczenie. Bezpartyjni często zwracają się do partyjnych, by takich ludzi usunąć z szeregów partii. (…) W Wielu wsiach powiatu zielonogórskiego organizacje partyjne nie wyszły jeszcze ze stanu politycznej bierności. (…) Poważne zadania stoją przed nami nawet w lepiej prosperujących organizacjach. Wprawdzie plany działania, które uwzględniają wskazania programu rolnego KC i problemy codziennego życia na wsi są świadectwem poprawy sytuacji. Ale to nie wszystko. Ucieczka od pogardliwie nazywanej przez niektórych „wielkiej polityki” jest szkodliwa. Partia nasza w pracy politycznej z bezpartyjnymi chłopami, nie ukrywając błędów przeszłości, nie może przecież pominąć tego, co już uczyniła dla wsi. Nie możemy pozostawić bez odpowiedzi rozpowszechnianych wersji o bankructwie idei zespołowej gospodarki. Dyskusje na ten temat przekonają chłopów, że błędne były tylko metody budowy spółdzielni produkcyjnych, a nie sama idea. Inne niż w minionym okresie muszą być jedynie drogi jej realizacji.

Wykonanie programu rolnego KC PZPR i NK ZSL oraz bieżących zadań stojących przed każdą wsią, pomoże nam w przywróceniu i umocnieniu przewodniej roli organizacji partyjnych na wsi zielonogórskiej. (Czesław Adamczyk – sekretarz KP PZPR Zielona Góra)

22 lipca – Dekoracja zasłużonych działaczy województwa odznaczeniami państwowymi

Na uroczystej akademii z okazji 13 rocznicy Odrodzenia z-ca Prez. WRN tow. Koleńczuk, w imieniu Rady Państwa, udekorował odznaczeniami państwowymi zasłużonych działaczy naszego województwa. (…)

ZŁOTY KRZYŻ ZASŁUGI otrzymał Jan Szczęsny – felczer Nietkowice pow. Zielona Góra

Translate »