Będąc ostatnio w Archiwum Państwowy w Zielonej Górze udało natrafić się na archiwalne wspomnienia weteranów II Wojny Światowej, które spisywali w latach 60-,70-, i 80-tych. Wśród nich byli też mieszkańcy naszych wiosek. Przedstawiamy wspomnienia Józefa Kołogreckiego z Pomorska. Pisownia oryginalna.
Kołogrecki Józef Pomorsko, dnia 27 sierpnia 1979r.
66-105 Pomorsko
Przebieg służby wojskowej
W czasie pobytu w ZSSR mieszkałem w miejscowości Neja obłast Jarosławska. Do wojska wstąpiłem 1 czerwca 1943 r. w Sielcach nad Oką. Otrzymałem przydział do drugiej baterii 1 dywizjonu 1 pułku artylerii lekkiej I DP. Po ukończeniu szkolenia uczestniczyłem w bitwie pod Lenino gdzie brałem udział w szturmie na okopy nieprzyjaciela pod dowództwem kpt Ambroziewicza, który był d-cą II plutonu. Po zakończonej bitwie wraz z całą I DP został zluzowany do odwodu. Następnie przeszedłem szlak I DP przez Łuck, Równe, Lublin, Dęblin do Warszawy gdzie brałem udział w wyzwalaniu jej prawobrzeżnej części tj. Pragi. Następnie pod Jabłonną pod obstrzałem nieprzyjaciela przeprowadziłem baterię na stanowiska ogniowe jako d-ca II plutonu. D-cą dyonu był w tym czasie kpt Żachowski a d-cą I plutonu por. Tadeusz Szulc. Następnie brałem udział w wyzwoleniu Warszawy. Potem przez Bydgoszcz wraz z całą I Armią dotarłem do Wału Pomorskiego. W czasie szturmu na bunkry niemieckie pod Jastrowiem w czasie kontrataku Niemców dnia 6 lutego 1945 r o godzinie. 16.30 w walce obronnej na wysuniętym stanowisku baterii zostałem ranny w nogę. Po tym zostałem skierowany do szpitala w Otwocku. Świadkami tej walki byli:
- kpt Pawłowski – d-ca zwiadu dyonu,
- kpt Szlachto – z-ca d-cy ds. polit.,
- kpt Żachowski – d-ca dyonu,
- mjr Kempicki – szef artylerii pułku
Dowódcą pułku w tym czasie był płk Raskow.
Po wyzdrowieniu 9 lipca 1945 r zostałem zdemobilizowany.
Posiadam następujące odznaczenia:
- Krzyż Walecznych nadany 21 listopada 1945 r,
- Krzyż za Lenino – nadany 13.X.1945r,
- Medal za wyzwolenie Warszawy nadany 1.XI.1946 r – radzieki,
- Medal za Zwycięstwo – nadany 1.XI.1946 r – radziecki,
- Medal zwycięstwa i Wolności nadany 9.V.1946 r,
- Medal za Warszawę – nadany 19.IX.1946 r,
- Odznaka Grunwaldzka – nadana 20.VII.1946 r,
- Medal za udział w walkach o Berlin nadany 5.V.1970 r,
- Medal za zasługi dla obronności kraju – nadany 10.X. 1978 r.
Przebieg pracy po demobilizacji.
Po wyjściu ze szpitala i demobilizacji wyjechałem do ZSRR miejscowość Neja w Jarosławskiej obłastii gdzie pracowałem w internacie polskiej szkoły gdzie byłem instruktorem wojskowym /wojnrukiem/ i wychowawcą starszej grupy. W 1946 r powróciłem do kraju i osiedliłem się w Pomorsku gdzie byłem sołtysem komisarycznym a do moich obowiązków należało prowadzenie meldunków osadników, wydawanie zboża do siewu i ziemniaków do sadzenia na skrypty dłużne. Od 1948 r pracowałem w charakterze strażnika na poczcie w Zielonej Górze przez okres 6 lat. Obecnie nigdzie nie pracuję ze względu na wiek i stan zdrowia.
Józef Kołogrecki