Ojciec jako zdemobilizowany żołnierz, w lipcu 1945 roku otrzymał skierowanie do pracy „na zachodzie” na stanowisku kierownika gorzelni w Sycowicach i to było bezpośrednim powodem naszej przeprowadzki. Przyjechaliśmy do Sycowic i zamieszkaliśmy w domu nr 53 znajdującym się naprzeciwko gorzelni w którym dzisiaj zamieszkuje Grażyna Lipińska, a poprzednio jej ojciec Szulc.
Niemieckim właścicielem domu w którym mieszkałem w Sycowicach był Fric Salle . Przed wojną w domu tym na parterze funkcjonował bardzo duży sklep w którym można było kupić praktycznie wszystko. Po wojnie te sklepowe tradycje zostały podtrzymane i sklep funkcjonuje do dnia dzisiejszego.
Przeprowadzka odbywała się po kolei, najpierw w lipcu przyjechał Ojciec, następnie dwaj bracia, a w październiku roku 1945 dojechała moja Matka wraz ze mną. Sycowice były już zasiedlone przez 27 rodzin których nazwiska i miejsca zamieszkania doskonale pamiętam.
Dzisiaj to już historia, ale warto wiedzieć skąd pochodzili pierwsi osadnicy. Otóż Grablisowie, Gąsiewscy Butrymowicze, Piaseccy byli repatriantami z wileńskiego z okolic Lidy, Sobolewscy i Gimonowie również z wileńskiego z okolic Troków, a Żebrowscy z okolic Oszmiany.
Skiba pochodził spod Cybinki, a Walczak spod Berlina. Obaj byli Polakami pracującymi od lat w Niemczech. Baczyński, Błaszczyk i Graczyk pochodzili z poznańskiego, Kociembowie z lubelskiego, Puszkarscy z Warszawy. Byli też Rusieccy, Karpowiczowie, Muchowie, Pietrusewiczowie, Mackiewiczowie, Makowscy i Zubowiczowie.
Sołtys w swoim domu zgromadził ocalałe przedmioty codziennego użytku i całą stertę pierzyn. Wszyscy przesiedleńcy z chwilą pojawienia się w Sycowicach „obdarowywani” nimi byli na „dobry początek”.
W październiku roku 1945 zamieszkiwało w Sycowicach jeszcze kilka rodzin niemieckich. Byli skoszarowani w trzech budynkach naprzeciwko leśniczówki przy drodze do Nietkowic, ponadto w gorzelni mieszkał aparatowy Engel wraz z żoną. W jednym z domów /obecnie własność rodziny Kiszków/ zamieszkiwał wraz z młodą Niemką i jej matką młody Jugosłowianin który był tzw. robotnikiem przymusowym.
W dworku tuż przy gorzelni kwaterowali żołnierze Rosyjscy z jednostki wojskowej stacjonującej w Ciborzu. Wśród nich byli zarówno mężczyźni jak i kobiety nadzorujący stada zagrabionych owiec, krów i koni. Ich zadaniem było zaopatrywanie macierzystej jednostki w mięso i mleko. Zwierzęta te były łupami wojennymi i w większości wybijano je na bieżąco.
Ciekawie przedstawiały się w roku 1945 na terenie Sycowic obiekty użyteczności publicznej i bez wątpienia dzisiejszy wizerunek wsi jest znacznie uboższy. Otóż były dwie restauracje, kawiarnia /w centrum wsi w pobliżu obecnego domu Państwa Góreckich/, sklep wielobranżowy /Fric Salle/, sklep kolonialny aktualnie dom Państwa Gryszków/, dwie piekarnie, z których jedna zlokalizowana była na narożniku po prawej stronie przy skrzyżowaniu drogi wojewódzkiej i drogi gminnej prowadzącej do Państwa Bakalarskich.
W drugim narożniku skrzyżowania tych dróg po przeciwnej stronie znajdowała się poczta, był również zakład produkcji mebli /obecna remiza strażacka/, stolarnia /Krug/, stacja benzynowa /koło posesji Pana Czepukojcia/ i kuźnia /obok domu Państwa Kusiowskich/ .
Należy przyznać, że Niemcy mieli dosłownie wszystko co potrzebne było do codziennej, wygodnej egzystencji. Warto również wiedzieć o czym powiedzieli nam przebywający jeszcze we wsi Niemcy, że Sycowice pełniły również funkcję wsi letniskowo wczasowej dla mieszkańców Berlina. Było wielu berlińczyków którzy pobudowali tu swoje domy na okres urlopowo wakacyjny. Dwa razy w tygodniu przyjeżdżał z Berlina samochód ze świeżymi warzywami i zaopatrzeniem.
W tych pierwszych dniach wolności nie obyło się też bez tragicznych i nie wyjaśnionych do dzisiaj wydarzeń. W dniu 7 listopada 1945 roku zginął w swoim mieszkaniu od postrzału z pistoletu, pochodzący z poznańskiego pierwszy sołtys Sycowic o nazwisku Baczyński. Warto wspomnieć w tym miejscu, że wszyscy sołtysi w sąsiednich wsiach pochodzili również z poznańskiego Baczyński zamieszkiwał w sąsiadującym z nami domu który teraz zajmuje wiele rodzin, między innymi Pani Józefa Kosowicz, Jan Danielewicz i Grażyna Lipińska. W okresie przedwojennym i w czasie wojny był to dom pastora zwany pastorówką.
Jest rzeczą zrozumiałą, że w tych czasach sołtys musiał mieć ścisły kontakt z UB, Milicją Obywatelską, czy lokalną władzą administracyjną, ale był to człowiek uczynny, bardzo spokojny i zrównoważony, nie wtrącał się niepotrzebnie w sprawy zwykłych ludzi i wydawać by się mogło, że nie może mieć jakichkolwiek wrogów.
Tym bardziej nagła i niespodziewana jego śmierć była dla wszystkich wielkim zaskoczeniem. Urząd Bezpieczeństwa prowadził w tej sprawie dochodzenie, a Ojciec miał z tego powodu nawet nieprzyjemności, ale nic i nikogo nie wykryto, jednak nasze przypuszczenia w tej sprawie były następujące.
Dzień 7 listopada obchodzony był bardzo hucznie przez Rosjan jako rocznica Rewolucji Październikowej i jak to było u nich we zwyczaju, wszyscy byli kompletnie pijani. Jeden z nich prawdopodobnie udał się do domu sołtysa który był naprzeciwko dworku w którym stacjonowali Rosjanie, po to aby coś ukraść i wszedł do małej spiżarni przylegającej do kuchni. Kiedy Baczyński zaniepokojony dochodzącymi stamtąd odgłosami udał się do kuchni zaskoczył intruza, a ten frontowym zwyczajem oddał błyskawiczny strzał.
Ten strzał usłyszał mój Ojciec i natychmiast pobiegł się do pastorówki. Kiedy tam wszedł, Baczyński leżał na podłodze w kałuży krwi i właśnie umierał. Wyciągnął jeszcze do Ojca rękę i uścisnął ją, nic jednak nie zdążył już powiedzieć… .
Dwa dni później doszło do następnej tragedii ponieważ w dniu 9 listopada zginęło dwoje dzieci: Zbyszek Gąsiewski lat 7 i dziewczynka o nazwisku Zubowicz lat 9. Szukaliśmy zaginionych bezskutecznie przez kilka dni, aż w końcu na zapleczu budynku gospodarczego za domem w którym obecnie mieszkają Państwo Grzybowie pod szeroką deską takim jakby wiekiem, znaleziono chłopca Zbyszka Gąsiewskiego.
Prawie równocześnie w ruinach stolarni, dzisiejszej remizy strażackiej odnaleziono dziewczynkę. Były to czasy kiedy nie wykonywano żadnych obdukcji, a jak sobie przypominam dzieci nie miały jakichś wyraźnych śladów obrażeń.
Na początku roku 1946 miało miejsce jeszcze jedno niezwykle przykre zdarzenie. Do domu w którym jak już wspominałem u Niemek pracował Jugosłowianin, wtargnęli Rosjanie i zgwałcili młodą Niemkę w jego obecności. Napastników było kilku i biedny chłopak nic nie mógł na to poradzić. Usiłował zapalać zapałki aby rozpoznać gwałcicieli, ale trzymali go pod pistoletem i grozili zastrzeleniem.
Tuż koło kuźni obok domu w którym dzisiaj zamieszkują państwo Kusiowscy był mały ogrodzony obóz w którym przebywali robotnicy przymusowi. Z tego obozu Jugosłowianin dochodził do pracy u obu Niemek przez okres wojny. Młoda Niemka zakochała się w nim i razem z matką opiekowała w czasie okupacji, po wyzwoleniu z kolei on opiekował się Niemkami.
Rosyjska komendantura w Ciborzu przeprowadziła w tej sprawie dochodzenie, a sprawców ukarano jakimiś łagrami. Po tym wypadku zarówno Niemki jak i zaprzyjaźniony z nimi Jugosłowianin wyjechali na zachód.
Wspomnienia udostępnione dzięki życzliwości autora Cezarego Wocha
(opublikowane na sycowice.net oraz w książce autorstwa Cezarego Wocha Drogi do domu)