Śladami przodków

 Brody, Gross-Blumberg  5 komentarzy »
paź 182017
 

Na tle tablicy miejscowości od lewej stoją: Holger, D., Ilka, ja i Volker. (zdjęcie robiła Regina)

Do jakże miłej niespodzianki doszło w poprzedni weekend 7-8 października 2017. Brody odwiedziła pewna niemiecka rodzina, której przodkowie przed II Wojną Światową zamieszkiwali obecne Brody… Ale może od początku.

Na początku września skontaktował się z nami pewien Polak pracujący i mieszkający w Niemczech – Miłosz informując, że jego kolega D.(prosił żeby nie podawać jego imienia), a właściwie jego przodkowie zamieszkiwali przed wojną w Gross Blumberg (Brody) i chciałby wraz z krewnymi zobaczyć miejscowość swych przodków. Miałaby być to sentymentalna podróż w przeszłość do korzeni rodzinnych. Miłosz poszukiwał więc kogoś, kto zechciałby opowiedzieć i oprowadzić po miejscowości, ale… ktoś posługujący się językiem niemieckim lub angielskim. I tak po wymianie kontaktów zaskoczył mnie, gdy byłem pewnej wrześniowej niedzieli w lesie na grzybach, telefon od Niemca D. (prosił żeby nie podawać jego imienia) i pierwsza rozmowa w języku niemieckim. Choć język ten dawno nieużywany i już zapomniany przeze mnie, to udało nam się jednak umówić na początek października. D. powiedział, że znajdą jakiś hotel w Zielonej Górze i będą od piątku do poniedziałku. Ze względu na pracę powiedziałem, że dysponuję czasem w sobotę po pracy i niedzielą, gdyż w pozostałe dni wracam do domu, gdy jest już ciemno. Umówiliśmy się więc, że w sobotę spotkamy się po pracy w Zielonej Górze i pojedziemy razem do Brodów na wycieczkę.

Jako że życie niesie niespodzianki, przez ostatni miesiąc (czyli od momentu umówienia do chwili przyjazdu gości) wpadła mi bardzo ważna wyjazdowa rodzinna uroczystość, która odbywała się akurat w sobotę. Jadąc na tę uroczystość około południa zadzwonił w sobotę telefon, a w słuchawce usłyszałem niemieckie słowa wypowiadane przez D., że są w Zielonej Górze – dotarli w piątek wieczorem. Pozostało mi wytłumaczyć zaistniałą sytuację informując jednocześnie, że w nocy wracam do domu, więc w niedzielę będę dyspozycyjny. Gdy w niedzielę rano odsypiałem jeszcze sobotni wyjazd obudził mnie SMS z informacją, że za chwilę nastąpi wyjazd z Zielonej Góry na prom w Brodach. Więc zerwany na równe nogi spojrzałem w okno, a tam znów siąpi deszczyk – jak co dzień. Wskoczyłem więc do auta i jazda na prom. Na skrzyżowaniu ulic Czerwieńskiej i 3 Dywizji (w okolicach krzyża) mijałem samochody jadące z promu – patrzałem więc na rejestracje. Wszystkie były „nasze”. Dojechałem do promu, który akurat stał po tej stronie i żadnego auta z „obcymi numerami rejestracyjnymi” nie było, więc wjechałem na prom. Z promu podczas przeprawy przez Odrę zobaczyłem grupkę ludzi stojących na wierzchołku tamy, do której dopływa prom. Po dopłynięciu na drugi brzeg zjeżdżając z promu uchyliłem szybę w drzwiach samochodu i w stronę grupki stojących osób rzuciłem zapytanie: „D.”? I tu powitały mnie uśmiechy na twarzach i potwierdzenie. Zawróciłem więc na drodze – tamie swe auto i wjechałem ponownie na prom, a za mną kilka oczekujących na przeprawę aut – w tym goście z Niemiec. Podczas przeprawy przedstawiliśmy się sobie i tak zaczęła się nasza znajomość w bardzo przyjacielskiej atmosferze. Była to 5-cio osobowa rodzina: D., jego ok. 60-letnia mama i jego kuzyni, którzy na pierwszy rzut oka byli moimi rówieśnikami. Po przyjeździe do Brodów pojechaliśmy najpierw do mojego domu na kawę i ciasto, gdyż siąpiący deszcz deprymował mnie co nieco do rannych spacerów. Tam cichutko (niemalże chodząc na paluszkach) usiedliśmy przy kawie w pokoju do rozmów, gdyż reszta niedzielnych domowych gości (pół-domowników, którzy przyjechali z nami z sobotniej uroczystości) jeszcze spała zmęczona po nocnej podróży, a po pobudce zaczęła się krzątać po domu i kuchni. Tak więc, jak dom codziennie świeci niemalże pustkami, tak tego dnia było w nim aż 10 osób! Ja rozmawiałem z jedną grupą gości w pokoju, a żona z drugą w kuchni.

Ja dzieliłem się z nimi swoimi informacjami o przedwojennych Brodach, a oni opowiadali i pozwolili zeskanować swoje dokumenty rodzinne i materiały, które mieli ze sobą. Po tej wymianie poszliśmy na pieszy spacer po Brodach, gdyż na zewnątrz przestało już padać, a nawet wyszło słońce. Obraz wsi był bardzo niekorzystny po czwartkowym (5 października) przejściu przez nasz region orkanu Ksawery i ciągłych opadach deszczu. Połamane drzewa i leżące odłamane konary drzew, uszkodzone słupy i wszechobecne na drogach kałuże – rozlewiska, gdzie pomiędzy nimi trzeba było przedostawać się wręcz slalomem. Prąd został w wielu domach przywrócony dopiero w sobotę po południu. Kilka dni bez elektryczności to w dzisiejszych czasach tragedia. I w takim krajobrazie „po burzy” odbył się nasz spacer. Jak się okazało goście ci zwiedzali również (pod moją nieobecność) Brody poprzedniego deszczowego dnia. Pewnie zmoknięci i uszargani powrócili do hotelu w Zielonej Górze, by następnego dnia zwiedzać już w moim towarzystwie. Spacerując po Brodach obejrzeliśmy 2 domy – jeden ich pradziadków, którzy mieli w nim sklep – drogerię i drugi wybudowany przez ich dziadków tuż przed wojną. W jednym z nich zostaliśmy miło przyjęci przez ich obecnych mieszkańców, a w drugim nie zastaliśmy nikogo z domowników. W każdym z tych domów mieszkają dziś po dwie rodziny. Zdjęcia tych budynków sprzed lat różnią się znacznie od ich wyglądu obecnego, ale historię ich budowy i wcześniejszych domowników wraz ze zdjęciami opiszę w kolejnych częściach.

Jak udało się dowiedzieć rodzina Rudolfa i Marty opuszczała w 1945 roku Gross Blumberg z czwórką dzieci: Gerhard (ur. 1931), Günter (1936), Helga (1938) i Werner (1940). Najmłodsza z rodzeństwa Regina urodziła się już po wojnie na nowej ziemi w Niemczech w 1947 roku i właśnie to jest ta Pani, którą powitałem na promie dając jej wcześniej ok. 60 lat. No cóż wygląd i kondycja mnie mocno zmyliły. Wszystkie wymienione wyżej osoby żyją, a do Brodów przyjechały ich dzieci, będące dla siebie kuzynami. Liczę, że w komentarzach poniżej podzielą się swoimi wrażeniami z odwiedzin w krainie swych przodków. Dotychczas z tej piątki, która obecnie przyjechała, tylko 2 osoby były wcześniej w Brodach: Regina z mężem z 3-4 lata temu będąc na urlopie gdzieś na terenie wcześniejszego DDR zrobiła sobie wypad do miejscowości swych rodziców i dziadków, oraz jeden z tego kuzynostwa Holger, który był tu jeszcze jako „łepek” z rodzicami i dziadkami pod koniec lat siedemdziesiątych ubiegłego wieku. Co nieco z tamtej wizyty jeszcze pamiętał i opowiadał, lecz nie wszystko udało się zrozumieć. Liczę, że w korespondencji emaliowej uda się jeszcze wiele dowiedzieć. Wspomniał coś o młynie – wiatraku pomiędzy Brodami a Pomorskiem, jakieś przeżycie jego ojca, które nie do końca zrozumiałem, więc wybraliśmy się po południu w to miejsce, gdzie przed laty stał wiatrak. Ponieważ czas był już napięty (około godz. 17-tej) udaliśmy się stamtąd samochodami na przeprawę promową. Po drugiej stronie rzeki czekali już na nas, umówieni wcześniej zarządcy Skansenu Fortyfikacyjnego Czerwieńsk – Paweł i Robert, którzy oprowadzili gości po bunkrach w wale i którzy uraczyli ich widokiem swych zbiorów i opowieści. Ja już tam pożegnałem się z gośćmi i ostatnim kursem promu (kursuje w tym miesiącu do godz. 18-tej) powróciłem do domu, by po spakowaniu „tobołków” do auta odwieźć na dworzec PKP do Sulechowa pozostałych w domu gości – półdomowników, którzy mieli pociąg przed godz. 19-tą.

Cudowna niedziela. Nie wszystko wyszło tak, jak miesiąc wcześniej planowałem, ale to postarałem się wyjaśnić gościom dnia następnego, gdy spotkaliśmy się już w Zielonej Górze po godz. 10-tej. Przy kawie i pączku wymieniliśmy się jeszcze materiałami, adresami, kontaktami i nastąpiło miłe pożegnanie, po którym goście odjechali już dwoma autami do miejsc swego zamieszkania. Tuż po wyjeździe gości, mając już ich adresy, postanowiłem sprawdzić na mapie Niemiec, gdzie mieszkają. I tu doznałem prawie szoku. Każdy z piątki gości mieszka w innym rejonie Niemiec! Każdy przebył drogę, by dotrzeć do miejscowości Brody od ok. 470 do 730 km! Odległość zaś najkrótsza, jaką mają do siebie to ok. 170 km, zaś najdłuższa to 700 km! A przecież każdy z nich ma już własną rodzinę, małżonka, dzieci, rodziców. Każdy z nich jest osobą pracującą, więc w grę wchodzą urlopy. Jak więc udało się im to zgrać, porzucić własne rodziny, by w gronie kuzynostwa rozsianego w dalekich odległościach od siebie wybrać się wspólnie do krainy przodków? Pełen szacunek – ja jestem pod całkowitym wrażeniem. Na dowód załączę mapkę, jaką każdy przebył do Brodów (z rozrysowanymi kreskami w linii prostej).

Na koniec nieskromnie pochwalę się niespodziewanym prezentem, który otrzymaliśmy z żoną od gości. Był to rulonik zrobiony z kartki papieru formatu A3 zawiązaną tasiemką. Po rozwinięciu okazało się, że jest to wykupiony i opłacony przez Nich bilet na obiad do nowej, wystawnej zielonogórskiej restauracji, mieszczącej się przy „deptaku” – już zrealizowany w kolejną niedzielę po wizycie gości. Było cudownie, więc i za pomocą tego medium dziękuję Wam drodzy przyjaciele. Liczę, że jeszcze Was w swym życiu spotkam, być może nie w takim składzie, ale zapraszam Was ze swymi rodzinami również do odwiedzin, a i nawet gdyby Wam przyszło choćby tylko tędy przejeżdżać.

Andrzej

W prasie o naszej okolicy – 1959 rok

 Bródki, Brody, Nietkowice, Pomorsko  Brak komentarzy »
wrz 012017
 

Przeglądając gazety wyszukaliśmy artykuły, w których pojawiały się często wzmianki, a czasem i i całe artykuły opisujące o tym, co działo się w naszych miejscowościach. Artykuły te pochodzą z Gazety Zielonogórskiej będącej organem wydawniczym KW PZPR.

4 czerwiec – Nauczyciel zginął bohaterską śmiercią

10 sierpień – Sylwetki pionierów”Bibliotekarz z Pomorska” 

11 wrzesień – Mówią działacze

Mamy już poza sobą ważne wydarzenie w życiu chłopskiego samorządu – Centralny Zjazd Kółek Rolniczych. Delegaci wrócili do domów i zajęli się codzienną pracą. Chcieliśmy dowiedzieć się od nich o wrażeniach przywiezionych ze stolicy i zapytać o to, co uważają za najpilniejsze do zrobienia w swojej wsi, w swoim kółku. (…)

STANISŁAW SZCZEPUŁA – rolnik ze wsi Pomorsko w powiecie sulechowskim:

„Od razu na początku chcę zaznaczyć, że nie mają racji ci wszyscy, którzy tu u nas we wsi mówili, że pieniądze zbierane na odbudowę Warszawy marnują się, że nic się za nie nie zrobi. Ja znam Warszawę sprzed wojny. Wiem też jak wyglądała zaraz po wojnie. Teraz odbudowaną widziałem pierwszy raz. To jest nie do opowiedzenia. Możecie być spokojni – na to potrzeba było masę pieniędzy i na pewno żaden grosz chłopski nie zmarnował się. Z samego Zjazdu najbardziej utkwiły mi w pamięci dwie sprawy – zapisałem się do głosu , czekałem i nie doczekałem się, bo byłem na liście już czterdziesty. Żałuję. No i potem, jak sekretarz Gomółka zabrał głos pod koniec Zjazdu. Ten człowiek to potrafi gasić rozpalone mózgi! Jak odpowiedział temu delegatowi co krytykował robotników, że tylko na rybki chodzą, to zaraz nam się wszystkim lżej zrobiło. No bo pewnie – robotnik, ten w ciężkim przemyśle, porządnie musi się narobić, na pewno nie mniej niż chłop na roli. A u nas we wsi – najpierw myślimy o kupnie traktora. Chcemy się składać po 1.000 złotych na te 15 procent. Mamy też zamiar budować świetlicę. Zadeklarowanej gotówki i robocizny społecznej uzbierało się już na wartość 70 tysięcy złotych. Mamy zapewnioną pomoc z budżetu powiatowego. To są te dwie rzeczy, o których można mówić, że je kółko zapoczątkowało i doprowadzi do końca. Można by zrobić więcej. Ale nas jest za mało. Ludzie niechętnie zapisują się do kółka. Boją się wciąż jeszcze, że to będzie spółdzielnia. Z tej samej przyczyny nie idzie też zorganizowanie spółki wodnej. A szkoda. Dlatego uważam również za jedno z najpilniejszych zadań tak pokierować całą pracą naszego kółka, żeby sąsiedzi nabrali do nas zaufania jako do organizacji. Siła jest w samorządzie. Ja to dobrze wiem, bo pochodzę z rzeszowskiego, gdzie chłopi byli zorganizowani dobrze i nawet przed wojną za sanacji niejedno potrafili zdziałać. A co dopiero teraz. Trzeba tylko chcieć”

24 wrzesień – Run budowlany

2 październik

Marian Kozerski z Będowa koło Nietkowic wziął za złe Michałowi Kryniewieckiemu, że ten zatrzymał jego owce, które nie pilnowane przez nikogo, wyrządziły szkodę w życie. Przyszedł do Kryniewieckiego nie z zamiarem polubownego załatwienia sprawy, ale z wyzwiskami uwłaczającymi jego godności. Pozerski nie zgodził się z wyrokiem Sądu Powiatowego, który skazał go na 100 zł grzywny, zwrot opłaty sądowej i kosztów. Jednak Sąd Wojewódzki utrzymał w mocy zaskarżony wyrok. (Kas.)

22 październik REJON EKSPLOATACJI DRÓG PUBLICZNYCH w Kożuchowie informuje, że

prom w m. Brody pow. Sulechów będzie nieczynny od dnia 23 października 1959 r. do 15 listopada 1959 r. Przerwa w kursowaniu promu została spowodowana koniecznością budowy przystani na brzegach rzeki. Jednocześnie podaje się do wiadomości, że prom w Bytomiu Odrz. jest nieczynny z uwagi na b. niski stan wody. W Brodach i Bytomiu Odrz. czynne są łodzie przewozowe do przewozu osób. (K-2229)

Run budowlany na Babimojszczyźnie

 Brody, Pomorsko  Brak komentarzy »
sie 252017
 

Adaptacja pałacu w Pomorsku

Przedstawiamy artykuł opublikowany w Gazecie Zielonogórskiej 24 września 1959 roku.

Od dłuższego już czasu we wszystkich wioskach Babimojszczyzny daje się zauważyć ożywienie indywidualnego budownictwa. Miejscowi chłopi wznoszą budynki gospodarcze, obory, chlewy, stodoły, a także domy mieszkalne. Szczególne nasilenie robót budowlanych występuje w Kramsku Nowym i Starym., w Małym i Wielkim Podmoklu, w Klemsku, wokół samego Babimostu, a także i innych wioskach powiatu sulechowskiego.

Oprócz budynków gospodarczych i domów mieszkalnych powstają także nowe obiekty kulturalne: szkoły, domy kultury. W Pomorsku rozbudowuje się i przebudowuje pałac, który w przyszłości pomieści szkołę, w Brodach powstanie niedługo nowa szkoła, w tymże Pomorsku mieszkańcy gromady wznoszą świetlicę.

Mieszkaniec Starego Kramska – Wojciech Kubik powiedział mi, że budowa nowego domu mieszkalnego kosztuje go około 100 tys. zł; 60 tys. zł to kredyt państwowy, resztę sumy zdobył sam. Babimojszczyzna ma wielu gospodarzy, którzy sami potrafią budować i wykańczać wnętrza, nie potrzebują zatrudniać przyjezdnych rzemieślników. W gromadzie Nowe Kramsko w ciągu ostatnich lat oddano do użytku 18 chlewni i obór, 10 budynków mieszkalnych, 10 stodół. Niewiele mniej nowych budynków oddano do użytku w gromadzie Małe Podmokle. Nie gorzej przedstawia się sytuacja w takich wioskach jak Klęsko i wielu innych. Na każdym niemal podwórku tej części powiatu sulechowskiego zauważyć można przygotowaną do budowy cegłę i inne materiały budowlane. Bo też na tym, czego już dokonano, gospodarze nie zamierzają poprzestawać. Ich plany na przyszłość nie są skromniejsze niż dotychczasowe osiągnięcia. (br.)

Zdjęcie: B. Bugiel

W prasie o naszej okolicy – 1958 rok

 Bródki, Brody, Nietkowice, Pomorsko  Brak komentarzy »
sie 112017
 

Przeglądając gazety wyszukaliśmy artykuły, w których pojawiały się często wzmianki, a czasem i i całe artykuły opisujące o tym, co działo się w naszych miejscowościach. Artykuły te pochodzą z Gazety Zielonogórskiej będącej organem wydawniczym KW PZPR.

14 styczeń – WYBORCO! Odpowiadamy na każdy twój list

Poczta przynosi wiele listów od wyborców z najdalszych zakątków Ziemi Lubuskiej. Listy informują nas o różnych kłopotach i trudnościach, o więcej lub mniej sprawnym przebiegu kampani wyborczej na ich terenie, o niewłaściwie organizowanych zebraniach konsultacyjnych z wyborcami i w ogóle – o wszystkim co wyborców boli. Wiele listów porusza problem doboru kandydatów na radnych. Zdaniem piszącego ten czy ów kandydat nie nadaje się na radnego, bo to człowiek o niskich kwalifikacjach moralnych czy zawodowych, bo to człowiek, który kiedyś wyrządził autorowi listu krzywdę itp.

Obywatelowi Andrzejowi Antończykowi z Nietkowic nie podoba się jeden kandydat do GRN. Pozostali – tak. Jego zdaniem, – jest to człowiek, który nie nadaje się na radnego: Człowiek o „lepkich” rękach, karierowicz, który myśli tylko o swoich materialnych korzyściach.

Drugi list, podpisany „Ludność Karpia” porusza identycznie ten sam problem. Autorowi listu nie podoba się z całej listy wyborczej jeden kandydat. Nie budzi w nim zaufania. Tej jednej kandydaturze poświęcił autor swój krytyczny list, starając się udowodnić swoją rację. Autor listu w konkluzji stwierdza: „Jeszcze raz zapytujemy, jeżeli tacy ludzie są obecni w radach i sami się nadal wybierają do rad, to po co my mamy iść głosować? Po to, aby im upiększać karierę?” Wniosek – całkiem nieoczekiwany.

Obserwator K.J. z Nietkowic również oburza się na kandydata, który jest prawdopodobnie kombinatorem. „ W roku 1957 pisał on wnioski, żeby mu umorzyli dostawę ziemniaków, bo podobno mu w polu wygniły – a wcale tak nie było. Nasypał piwnice i dwa kopce – jeden u szwagra a drugi u siebie (…) Pytamy droga redakcjo czy możemy powierzyć swoje sprawy takiemu nieuczciwemu człowiekowi?”

„Obywatel poszukujący praworządności” napisał bardzo nieczytelny list. Trudno zrozumieć, o co mu chodzi. Jeśli go dobrze zrozumiałem, – ma on pretensje do dwóch kandydatów na radnych do GRN. Podobno są to ludzie o wątpliwej reputacji moralnej. Autor kończy swe wywody słowami „ Chętnie podpisałbym się swoim nazwiskiem pod tym listem, ale zdrowy rozsądek mi zabrania. Mam na utrzymaniu rodzinę i strach pomyśleć, co by po tym ze mną zrobili miejscowi kacykowie”.

Wspomniane wyżej listy mają wspólną cechę: Kierują swą krytykę na jedną lub dwie osoby, które ich zdaniem – nie powinny zostać radnymi. Co do reszty kandydatów – nie mają oni zastrzeżeń. Autorzy listów zapominają o ludowym przysłowiu: „Jeszcze się taki nie narodził, co by każdemu dogodził”. Poszukajcie, moi drodzy, w swojej wiosce takiego człowieka, do którego nikt nie będzie miał pretensji. Powtarzam: nikt! Zawsze się ktoś znajdzie, co mu będzie chciał przypiąć jakąś „łatkę”, będzie miał do niego jakieś zadawnione żale, pretensje. Autorzy powyższych listów zapominają, że przecież nie będą głosować na wszystkich kandydatów, ale wybierać! Liczba kandydatów na liście wyborczej jest większa niż liczba mandatów, przypadająca na dany okręg wyborczy. Jeśli np. w danym okręgu wyborczym trzeba będzie wybrać dziesięciu radnych, to na liście jest ich piętnastu. Jeśli autorom listów nie podoba się ten czy ów człowiek na li…ście wyborczej, mogą go skreślić. Większość zadecyduje o słuszności postawienia tej kandydatury.

27 maj – Ratunku!!…

25 maja zginął w Odrze 26-letni Mieczysław Galicki z Brodów (pow. Sulechów). Taki jest tragiczny bilans utonięć zasygnalizowanych nam w ciągu ostatnich trzech dni – siedem młodych istnień wymazano z rejestru żywych. Starsi zginęli na skutek lekceważenia niebezpieczeństwa kryjącego się w miejscach nieprzeznaczonych na publiczne kąpieliska. Natomiast śmierć młodszych jest rezultatem braku opieki ze strony ich rodziców lub opiekunów. Nikt nie jest w stanie – przy najlepszych nawet chęciach – upilnować życia dorosłego człowieka. Zapamiętajcie to sobie! Unikajcie kąpieli w nieznanych wam odosobnionych miejscach! Wiedzcie, że umiejętność pływania nie daje jeszcze pełnej gwarancji zabezpieczenia przed zatonięciem! Uważajcie na dzieci! (Jar.)

5 grudzień – Stary Grzegorz miał rację…

Otrzymaliśmy wyjaśnienie z WZGS Zielona Góra na jeden z ostatnich „Listów starego Grzegorza”. Wiceprezes WZGS tow. Fr. Wachholc pisze m.in. „Zamieszczone uwagi w liście Starego Grzegorza (Gazeta Zielonogórska z dnia 14.11.1958 r.) pod tytułem Kto z kim psy wiesza” odpowiadają prawdzie. Po zbadaniu przyczyn nieodebrania żywca z punktu skupu w dniu 5.11.1958 r, stwierdziliśmy co następuje: Z powodu pomoru, na wniosek powiatowego lekarza weterynarii, punkt skupu żywca w Nietkowicach był i jest nadal zamknięty. Według oświadczenia Zarządu GS Czerwieńsk, kierownictwo oddziału Pow. Przedsiębiorstwa Gospodarki Zwierzętami Rzeźnymi w Zielonej Górze wspólnie z Powiatową i Gromadzką Radą Narodową ustaliło na dzień 5.11.1958 r. skup interwencyjny, nie powiadamiając o tym Zarządu GS Czerwieńsk. Z tych przyczyn Zarząd GS nie delegował pracownika na punkt skupu w Nietkowicach z gotówką i kwitami zakupu. Na wyznaczony dzień skupu interwencyjnego nie stawił się po odbiór żywca również i Pow.Oddz. Przeds. Gospodarki Zwierzętami Rzeźnymi w Zielonej Górze z przyczyn bliżej dla nas nie znanych. W rozmowie z kierownikiem oddziału tego przedsiębiorstwa ustaliliśmy, że wszelkie ustalenia nowych terminów skupu, bądź inne sprawy uzgadniane będą przede wszystkim z zainteresowanymi GS i PZGS, a na pewno fakt, o którym słusznie pisze Stary Grzegorz, nie będzie miał nigdy miejsca. Skup interwencyjny żywca na punkcie skupu w Nietkowicach odbył się dnia 11.11.1958 r. W tej samej sprawie wyjaśnienie przysłał również Zarząd GS Czerwieńsk. W przeciwieństwie do WZGS, Czerwieńsk … obraził się na „starego Grzegorza”, że skierował zarzuty pod adresem GS, zamiast głównego winowajcy – Przedsiębiorstwa Obrotu Zwierzętami Rzeźnymi w Zielonej Górze. Ponieważ pismo WZGS wyjaśnia sprawę od podstaw, możemy tylko poinformować GS Czerwieńsk, że w ostatecznym rachunku rolników mniej obchodzi fakt kto zawinił, lecz to, że wyznaczony spęd rzeczywiście nie doszedł do skutku. Stąd właśnie – o ile jesteśmy zorientowani, pretensje starego Grzegorza skierowane były pod adresem tego GS, na terenie którego miały miejsce zaniedbania. Sądzimy poza tym, że winowajca – Przedsiębiorstwo Obrotu Zwierzętami Rzeźnymi zechce wytłumaczyć się przed rolnikami z Nietkowic z owej „nawalanki” w dniu 5 listopada 1958 r.

10 grudzień – NOWE SZKOŁY w powiecie sulechowskim

Ruch społeczny – budowy tysiąca szkół – rozwija się także wśród społeczeństwa powiatu sulechowskiego. Wiele wysiłku i inicjatywy wkładają miejscowe władze oświatowe. W tym roku wspólnym wysiłkiem państwa i ludności oddano do użytku 3 izby lekcyjne w Karszynie. W Pomorsku, działający od przeszło roku komitet społeczny dysponuje już ponad 30 tys. zł. Czynem społecznym wykonano szereg prac związanych z odbudową niszczejącego dotychczas zamku, do którego zostanie przeniesiona szkoła. Łączny koszt przystosowania zamku do potrzeb szkoły wyniesie około 1.200 tys. zł. Znajdzie w nim pomieszczenie 5 izb lekcyjnych, pokój na pomoce szkolne, pokój nauczycielski, przedszkole, łaźnia i mieszkania dla nauczycieli. Zakończenie prac nastąpi pod koniec przyszłego roku. W Brodach środkami społecznymi i państwowymi wiosną przyszłego roku rozpoczną się prace nad rozbudową tamtejszej szkoły. Nowy budynek szkolny zostanie oddany do użytku we wrześniu przyszłego roku w Klenicy. Również w Sulechowie w przyszłym roku rozpocznie się budowę nowej, siedmioklasowej szkoły. (han)

W prasie o naszej okolicy – 1956, 1957

 Bródki, Brody, Nietkowice, Pomorsko  Brak komentarzy »
sie 052017
 

Przeglądając gazety wyszukaliśmy artykuły, w których pojawiały się często wzmianki, a czasem i i całe artykuły opisujące o tym, co działo się w naszych miejscowościach. Artykuły te pochodzą z Gazety Zielonogórskiej będącej organem wydawniczym KW PZPR.

1956

9 marzec – Pod Krosnem toczy się walka z groźnym zatorem

W nocy z 7 na 8 marca na Odrze koło Krosna powstał groźny zator, długości 16 km. Poziom wody podniósł się na tym odcinku o 1,80 m ponad stan alarmowy. Od korony wału dzieli ją tylko 60 cm. Nad usunięciem zatoru, wczoraj od wczesnych godzin rannych pracowali niestrudzenie saperzy. Sąsiednie wioski, jak Będów, Nietkowice, Brody, gotowe są w każdej chwili do ewakuacji. (…) Poziom wody w Mietkowie, gdzie znajduje się czoło zatoru wynosi 5,58 (stan alarmowy 3,30, a w Krośnie 3,35 (3,30). (Rb.)

10 marzec – Zator pod Krosnem utrzymuje się nadal

W dniu wczorajszym trwały nadal prace przy zlikwidowaniu zatoru na Odrze w rejonie Krosna Odrzańskiego. Czoło zatoru znajduje się na wysokości 502 km biegu rzeki. Wioski: Będów, Nietkowice, Brody są nadal przygotowane w każdej chwili do ewakuacji. Woda w dalszym ciągu utrzymuje się na dotychczasowej wysokości i na razie nie zagraża przekroczeniem korony wału – od której dzieli go kilkadziesiąt cm. Wczoraj rano stan wody na Odrze w tym rejonie wynosił 5,92 m (stan alarmowy 3,70 m) (n.)

5 kwiecień – Jesteśmy wdzięczni za pomoc

Kilka tygodni temu pisaliśmy w naszej gazecie o zlikwidowaniu groźnego zatoru na Odrze w rejonie Nietkowic. Mieszkańcy z gromady Nietkowice, pow. Zielona Góra wdzięczni są dzielnym żołnierzom Wojska Polskiego, którzy w ubiegłym miesiącu brali udział w rozbijaniu tego zatoru. Prezydium Gromadzkiej Rady Narodowej i mieszkańcy Nietkowic składają podziękowanie szefowi wojsk inżynieryjnych i saperom, którzy pod kierownictwem oficera Stacia ofiarnie pracowali przy likwidacji zatoru.

12 czerwiec – Czytelnicy piszą „UPARTY GS” 

18 lipiec – Tragiczny w skutkach pożar

W ub. sobotę, dnia 14 lipca br. wybuchł pożar w zabudowaniu ob. A. Tatarynowicza, mieszkańca wsi Brody (pow. Sulechów), który w tym czasie zajęty był pracą w polu. Ogień zaprószyło pozostawione w domu bez żadnej opieki starszych – 2-letnie dziecko. Pożar zlikwidowano, lecz dziecko zginęło w płomieniach. Wypadek ten powinien być przestrogą dla starszych, że nie należy pozostawiać w domu dzieci bez nadzoru.

1957

9 kwiecień – Walczymy z biernością…

Centralnym zagadnieniem organizacji partyjnej naszego powiatu jest ożywienie jej działalności. Rozwiązanie tego zagadnienia nastręcza wiele trudności. Można jednak osiągnąć je, gdy uda nam się organizacje partyjne zespolić ideologicznie i uaktywnić w pokonywaniu trudności życia gospodarczego naszego terenu. W związku z jego rolniczym charakterem trudności koncentrują się przede wszystkim na wsi. Na czoło wysuwają się: podział ziemi pospółdzielczej (a zależy nam przecież na zagospodarowaniu każdego kawałka ziemi), prawidłowe rozdysponowanie ziemi należącej do PFZ, uregulowanie spraw własnościowych, zakończenie podziału maszyn GOM-owskich, rozwinięcie rzemiosła na wsi, przyspieszenie melioracji, zwiększenie udziału chłopstwa w czynie melioracyjnym, likwidacja starej plagi nienależytego zaopatrzenia wsi w artykuły konsumpcyjne, nawozy sztuczne, materiały budowlane itp.

Powyższych zadań nie rozwiąże się wyłącznie „na szczeblu powiatu”. Konieczne jest bezpośrednie działanie samych chłopów. Tego działania nie uzyska się jednak bez umocnienia autorytetu i przewodniej roli partyjnych organizacji. Inicjatywa i przykład członków partii mogą odegrać decydującą rolę.

KP poczynił już pewne kroki dla przełamania bierności podstawowych organizacji partyjnych. Było to zresztą tematem ostatniego plenarnego posiedzenia Komitetu. Staramy się w działaniu organizacji partyjnych powiązać zadania wytyczone przez program rolny KC z tym, co codziennie wysuwa życie na wsi. (…)

Organizacja nasza posiada autorytet i poważanie tam, gdzie partyjniacy dobrze gospodarują, sumiennie postępują wobec swych sąsiadów. Bezpartyjni zwracają się wówczas o porady w różnych sprawach. Przykładem tak pojętego obowiązku partyjnego może być tow. Białas – sekretarz podstawowej organizacji partyjnej w Nietkowicach. Nie wszędzie jednak członkowie partii mają to na uwadze. Zdarza się nawet, że postępowanie ich oddziałuje ujemnie na otoczenie. Bezpartyjni często zwracają się do partyjnych, by takich ludzi usunąć z szeregów partii. (…) W Wielu wsiach powiatu zielonogórskiego organizacje partyjne nie wyszły jeszcze ze stanu politycznej bierności. (…) Poważne zadania stoją przed nami nawet w lepiej prosperujących organizacjach. Wprawdzie plany działania, które uwzględniają wskazania programu rolnego KC i problemy codziennego życia na wsi są świadectwem poprawy sytuacji. Ale to nie wszystko. Ucieczka od pogardliwie nazywanej przez niektórych „wielkiej polityki” jest szkodliwa. Partia nasza w pracy politycznej z bezpartyjnymi chłopami, nie ukrywając błędów przeszłości, nie może przecież pominąć tego, co już uczyniła dla wsi. Nie możemy pozostawić bez odpowiedzi rozpowszechnianych wersji o bankructwie idei zespołowej gospodarki. Dyskusje na ten temat przekonają chłopów, że błędne były tylko metody budowy spółdzielni produkcyjnych, a nie sama idea. Inne niż w minionym okresie muszą być jedynie drogi jej realizacji.

Wykonanie programu rolnego KC PZPR i NK ZSL oraz bieżących zadań stojących przed każdą wsią, pomoże nam w przywróceniu i umocnieniu przewodniej roli organizacji partyjnych na wsi zielonogórskiej. (Czesław Adamczyk – sekretarz KP PZPR Zielona Góra)

22 lipca – Dekoracja zasłużonych działaczy województwa odznaczeniami państwowymi

Na uroczystej akademii z okazji 13 rocznicy Odrodzenia z-ca Prez. WRN tow. Koleńczuk, w imieniu Rady Państwa, udekorował odznaczeniami państwowymi zasłużonych działaczy naszego województwa. (…)

ZŁOTY KRZYŻ ZASŁUGI otrzymał Jan Szczęsny – felczer Nietkowice pow. Zielona Góra

Od wiejskiej gospody do polskiego domu kultury

 Brody, Gross-Blumberg, Kurt Kupsch  1 Odpowiedź »
lip 232017
 

Sala blumbergowskiego „Alten Schenke” w czasie remontu we wczesnych latach 80-tych

Historia „Alten Schenke” w Groß-Blumberg – Wszyscy gospodarze byli potomkami Schulzów

Po dłuższej przerwie postaramy się wrócić do regularnej publikacji artykułów na naszej stronie internetowej.
Przedstawiamy artykuł Kurta Kupscha opublikowany w „Crossener Heimatgrüße” opowiadający o budynku w Brodach, który przed wojną służył Niemcom jako miejsce spotkań towarzyskich i zabaw. Natomiast po wojnie podobną rolę spełniał dla Polaków jako miejsce spotkań, występów, zabaw tanecznych czy imprez rodzinnych. Niestety ów budynek ostatecznie skończył jako fabryka obuwia zwana potocznie „kapciarnią”, który po pożarze sprzed kilku lat straszy zaroślami i resztkami pogorzeliska. Stąd także nasza prośba. Może ktoś posiada, a na pewno dużo ludzi w swoich albumach rodzinnych ma zdjęcia z lat świetności owego budynku, który tak bardzo przysłużył się Brodom i zechce się nimi podzielić.


Historia „Alten Schenke” w Groß-Blumberg zasługuje by być ukazana w druku, a tym samym zachowana. Na pewno był to jeden z najstarszych budynków w wiosce, a także niezwykle ciekawy architektonicznie. W latach 30-tych dobudowano salę, co pozostało w pamięci rodaków jako centrum towarzyskie (zabaw) także dla sąsiednich miejscowości. W budynkach gospodarskich znajdowała się kiedyś wiejska kuźnia, później stacja hodowlana państwowej stadniny Neustadt/Dosse. Nie powinno pozostać niewypowiedziane to, że gospodarze, chociaż dość szybko się zmieniali (autor poznał jeszcze trzech z nich), ale wszyscy należeli do rozgałęzionej blumbergowskiej rodziny Schulzów. „Schulze” według lokalnych rejestrów kościelnych pojawili się w 1774 roku. Pierwszy Schulze był określony jako grenadier i nazywał się Gottlob. Być może pozostał tu po wojnach Fryderyka Wielkiego nad Odrą. Jego syn Wilhelm Schulze, urodził się w 1801 i w księdze kościelnej został zapisany już jako właściciel gospody i kowal. Nie ma żadnych dokumentów czy kupił „Alten Schenke” lub sam ją wybudował. Zmarł w 1851 roku na zapalenie płuc, mając zaledwie 50 lat. Syn Wilhelma Johann Heinrich Schulze, który żył w latach 1833-98, był rodzicem obecnego byłego Blumberganina, o którym mowa. Ożenił się z Johanne Auguste Lange (przypuszczalnie o przezwisku Mirus). Z siedmiu dzieci tej pary, dwóch chłopców zmarło bardzo wcześnie. Jednak pięć córek było istotnie związanych z historia gospody w dużej wsi. Troszczyli się w takim stopniu, że pomimo wszelakich występujących trudności zajazd pozostał w rodzinie do 1945 roku. Dwie z nich zajmowały się ze swoimi mężami drobnym i kolonialnym handlem w miejscowości: Dohrmann i Zinke. W związku z tym, mogą one być wymienione z nazwiska ich mężów a lata urodzeń w nawiasach: Berta Vietzke (1861), Agnes Kirsch (1863), Anna Dohrmann (1865), Marta Kessler (1872) i Alma Zinke (1879).
Johann Heinrich Schulze nie miał męskiego potomka i przekazał posiadłość jednej z córek. Dlaczego była to druga najstarsza Agnes Kirsch, autor nie ma pojęcia. Jej mąż Johann Heinrich Kirsch zmarł już w 1904 roku a sama przeżyła go zaledwie pięć lat. Jej córka, Käthe, która później wyszła za mąż za (właściciela) kierownika poczty Bruno Voerkela, była jeszcze zbyt młoda, by przejąć gospodę. Tak Wilhelm Kessler zajął się gospodą. Przybył do Groß-Blumberg na przełomie wieków jako stajenny, wziął sobie drugą najmłodszą córkę Schulza – Marthę i mieszkał wraz z żoną na działce, na której stał później dom Kuchlingów (poczta). Był prawnym opiekunem Käthe Kirsch, zarządzana przez niego lub dzierżawiona gospoda i gospodarstwo kupił w 1911 roku za 72 000 marek w złocie. Wilhelm Kessler był prawdopodobnie bardziej rolnikiem niż karczmarzem. Utrzymywał kontakty ze stadniną Neustadt i postarał się o to, że za jego czasów – zawsze były dostępne do rozmnażania dwa wspaniałe ogiery z Prignitz – i tak pozostało aż do 1944 roku. Armia cesarska, a nawet Wehrmacht byli wdzięcznymi odbiorcami dwuletnich młodych koni.
Restauracja Wilhelma Kesslera zajmowała przestronną salę jadalną, która leżała tuż za drzwiami, niektóre przylegające pokoje oraz tylne sąsiednie budynki gospodarcze. Zapewne w latach 1910-1912, prawdopodobnie znacznie więcej, bo mieściła się w niej poczta. W jadalni później tańczono, kiedyś raz się tam znalazłem, odbywały się tam spektakle teatralne. Duży zielony piec kaflowy ogrzewa pomieszczenie. Na stole przed piecem dla gości były do picia ćwiartki lub achtelki wódki, gdzie opowiadano świetne historie lub „wymyślone”. Na środku pokoju stał duży bilard z pięcioma kulami, a na ścianie można zobaczyć uchwyt do kiji bilardowych i tablicę do pisania. Pod oknem było sześć lub osiem stolików, gdzie odbywały się turnieje w skata i Schafskopfturnier (to rodzaj gry w karty). Bar był tak wysoki, że średniej wysokości osoba musiała mocno unosić podbródek i nos. Ale to była przytulna gospoda Wilhelma Kesslera, pod którego nazwą na zewnątrz domu prześwituje jeszcze nazwa Schulze.
W środku światowego kryzysu gospodarczego 1932/33, Wilhelm Kessler zrobił głupstwo. Postanowił dobudować dużą salę do zabudowań gospodarczych, a tym samym pogrążył się w ogromnych długach. Poza tym salą jest dopiero teraz, po tym, jak Polacy podnieśli ją do rangi domu kultury, tj. została oczyszczona. Ale w środku były od początku wielkie bale marynarzy, piosenkarzy i weteranów wojennych. Scena była dla Benno Schmulinsky i jego zespołu w sam raz. Kiedy Benno pogłaskał jak mały Paganinii struny skrzypiec z kokardą, to tańczyło się oszałamiająco na pięknym parkiecie. Ale Wilhelm Kessler stał finansowo bardzo słabo i musiał prawdopodobnie już w pierwszym rok po inauguracji sali opuścić to miejsce. W przerwie znów ktoś wyskoczył z rodziny: George Vietzke, najstarszy syn pierwszej córki Johanna Heinricha Schulza – Berthy. Stracił w wypadku jako elektryk dłoń i stopę, a dzięki dużej kwocie odszkodowania mial dużo pieniędzy pod ręką. Przejął gospodę i wszystko, co należało do niej, ochrzcił ją mając w pamięci swoje zawodowe lata w Berlinie „Zur Molle” i prawdopodobnie nie żyło mu się za dobrze. Bo już w 1935 roku splajtował. W celu ratowania tego, co jeszcze można było uratować, posiadłość rodzinną odziedziczyła Käthe Voerkel, z domu Kirsch, córka Agnes – córki Schulza. Więc rodzina Voerkel otrzymała od Wilhelma Kessler pożyczone pieniądze. Żyli skromnie i oszczędnie i mieli nawet perspektywy na to, co zrobić, gdy wojna dobiegnie końca – chcieli modyfikacji, renowacji i naprawy. Dla nas, „nastolatków” z połowy lat 30., którzy „Alte Schenke” – obecnie nazywają go na pewno solidną firma i prawdziwym klubem tanecznym. W 1945 podczas podpaleń rosyjskich żołnierzy w Groß-Blumberg „Alte Schenke” pozostał w dużej mierze oszczędzony. Karczma jest rzeczywiście trochę z dala od głównej drogi. Ale detonacja wcisnęła część dachu budynku głównego. Wilhelm Kessler w tym czasie już nie żył, a rodzinę Voerkel pochłonęła fala uchodźców i uciekinierów. Nowa polska administracja nie zajęła się uszkodzonym budynkiem. Tak więc w całej restauracji hulał wiatr. W końcu polski rząd zrobił inwentaryzację, które zniszczone i uszkodzone budynki w pierwszej kolejności rozebrać, a które wyremontować. Centralny budynek, który służył Schulzom i ich potomkowie jako budynek mieszkalny i budynki gospodarcze oraz sala pozostały. Kiedy po 1980 roku, rolnik Ernst Becker w październikowym numerze z 1985 „Heimatgrüße” poinformował, że lokal stał się miejscem zebrań. Ściana szczytowa „Alte Schenke” została otynkowana. Odwiedzający i obserwujący mogą tylko w marzeniach zobaczyć ciepły piec kaflowy oraz ćwiartki i achtelki które kiedyś tu pili.

Tłumaczenie Adam i Janusz

W prasie o naszej okolicy – 1955 rok

 Bródki, Brody, Nietkowice, Pomorsko  Brak komentarzy »
cze 052017
 

Przeglądając gazety wyszukaliśmy artykuły, w których pojawiały się często wzmianki, a czasem i i całe artykuły opisujące o tym, co działo się w naszych miejscowościach. Artykuły te pochodzą z Gazety Zielonogórskiej będącej organem wydawniczym KW PZPR.

25 marzec – Prezydium PRN w Sulechowie nie interesuje się spłatą podatku gruntowego

Terminowa spłata podatków wiejskich ma poważne znaczenie w naszym życiu gospodarczym. Wiedzą o tym dobrze gromadzkie rady narodowe jak np. Smolno Wielkie, gdzie chłopi mobilizowani przez aktyw gromadzki wykonali plan spłaty podatków gruntowych w 104 proc. (…) Gorzej jest natomiast w 14 pozostałych gromadach powiatu sulechowskiego. Prezydia gromadzkich rad narodowych nie troszczą się o to, czy podatki wpływają, czy nie. Aktyw nie mobilizuje chłopów, nie przeprowadza zebrań w gromadach, a jeśli już zebrania się odbywają, to nie mówi się na nich o spłacie podatków. Rezultaty są takie, że gromada Brody spłaciła dotąd zaledwie 20 proc. podatków, a Klępsko 29 proc. (…) (Madziarz – korespondent)

16 kwiecień

W sobotę 9 kwietnia kierownik składnicy węgla w Nietkowicach nie miał czasu na wydanie węgla. Miał natomiast czas na pociąganie z butelki w magazynie ze swym kolegą.

27 kwiecień – Z frontu walki o wysoki urodzaj: ZAPOMNIANE UGORY

W gromadzie Kolsk (pow, Sulechów) zostały ostatnio „wykryte” duże połacie ugorów. W samej tylko wiosce Przegub naliczono około 50 ha. Podobnie jest w gromadzie Brody. Ilość ziemi leżącej ugorem sięga tutaj około 100 ha. Najgorsze jednak jest to, że Powiatowa Rada Narodowa w Sulechowie nie wykazuje zbyt wielkiej ochoty do likwidacji jeszcze tej wiosny. Całą winę usiłuje się zepchnąć na powiatowe rady narodowe w Świebodzinie i Krośnie – skąd gromady Przegub i Brody przybyły w związku z nowym podziałem administracyjnym. Chodzi więc o to, żeby PRN w Sulechowie poczuła się w pełni gospodarzem tych nowych terenów. (Madziarz – korespondent)

29 kwiecień – Rozsierdzony biurokrata

Henryk Wiśniewski – chłop gospodarujący indywidualnie we wsi Brody (pow. Sulechów), starał się o uzyskanie pożyczki na zakup ziarna siewnego. Wniosek jego poparła komisja rolna i Prezydium GRN. Jako nowoosiedlonemu pożyczka się słusznie należała. Wszystko byłoby w porządku, gdyby nie biurokrata, kierownik Gminnej Kasy Spółdzielczej w Sulechowie ob. Ceglarek. Otóż kierownikowi GKS nie spodobał się sposób wypełnienia formularza na pożyczkę. Formularz ten nie był tak wypełniony, jak życzył sobie tego kierownik GKS ob. Ceglarek. Mocno się więc rozsierdził i w obecności kilku interesantów podarł zgłoszony wniosek i rzucając go na podłogę wykrzykiwał „nauczcie się dobrze wypełniać”. Wydaje się nam jednak, że ob. Ceglarek przede wszystkim powinien nauczyć się właściwego stosunku do ludzi i ich spraw. (Madziarz – korespondent)

2 sierpień – Oprócz praw są też obowiązki…

W gromadzie Brody jest wielu rolników, którzy wzorowo wywiązują się ze swoich zobowiązań wobec państwa. Np. Stanisław Pilarski zawsze przoduje w spłacie podatków i we wszystkich innych obowiązkach. Dawno już spłacili podatki gruntowe: Dominik Hapanowicz, Władysław Kozik i wielu innych. Są też i tacy, którym się zdaje, że nie potrzebują wykonywać swoich obowiązków. Taki ob. Kazimierz Bąk, którego sąsiedzi widzą ciągle pijanego, jest dłużny państwu 14 tysięcy złotych. Również zalegają w spłacie podatku Wiktor Wróbel (7 tys. Złotych) i Stanisław Włodarczyk (4 tysiące złotych). Z pewnością PRN Sulechów zainteresuje podobnymi „kwiatkami” i przekona ich przy pomocy sankcji, że w Polsce Ludowej każdy obywatel oprócz praw ma również obowiązki i że tych obowiązków nie należy lekceważyć. (Mieczysław Tylutki – korespondent)

8 sierpień – Kierunek PUNKT SKUPU

Pierwsza zbiorowa dostawa zbóż dla państwa została zorganizowana przez rolników ze wsi Pomorsko. 51 mało i średniorolnych chłopów przyjechało uroczyście do punktu skupu, przywożąc ogółem 9,5 ton żyta. Wśród nich było 10 takich, którzy już całkowicie wykonali plan obowiązkowych dostaw.

11 sierpnia – Dajcie światło

… wołają mieszkańcy gromady Brody, w powiecie sulechowskim. 7 nowoosiedlonych rodzin już od roku nie posiada światła elektrycznego. Przyczyną tego jest brak trzech słupów potrzebnych do połączenia reszty domów z siecią wiejską w Brodach. Pomimo wielokrotnego zwracania się do kompetentnych władz w Sulechowie, a potem w Krośnie, mieszkańcy tej wsi oprócz obietnic, nie otrzymali nic. W ich domach nadal panują „egipskie ciemności”. Tymczasem sprawa światła dla 7 rodzin jest przerzucana jak piłka z jednej rady do drugiej. Trudno jest dociec, która rada narodowa opiekuje się Brodami. Mamy nadzieję, że wkrótce opiekun, który zdecyduje się postawić 3 drewniane słupy i da upragnione światło 7 rodzinom osiedlonym w Brodach w 1954 r. (M. Tylutki – korespondent)

16 sierpnia – Kierunek PUNKT SKUPU

Chłopi z gromady Brody w powiecie sulechowski w dniu 4 sierpnia zorganizowali zbiorową dostawę zboża dla państwa. Do punktu skupu dostarczyli oni 10 ton ziarna. Dziewięciu rolników z gromady wywiązało się w tym dniu w 100 proc. z całorocznego planu dostaw. Przykład ten powinien posłużyć na wzór tym wszystkim gospodarzom, którzy zwlekają z dostawą – chociaż zboże już omłócili. (Antoni Kmieć)

29 październik – Woda w jęczmieniu czy w głowie? 

Brody – Woda w jęczmieniu czy w głowie

 Brody  2 komentarze »
maj 152017
 

Zdjęcie z archiwum Jana Jóźwiaka

Przedstawiamy artykuł opublikowany w Gazecie Zielonogórskiej 29 października 1955 roku opowiadający o problemach spółdzielców z Brodów

Oj, co to było hałasu, kiedy omłóciliśmy pierwsze tony zboża.

– Chłopy – wołał do nas przewodniczący – pierwsze ziarno wieziemy państwu.

Pobiegł do biura, pogadał przez telefon, a potem powiedział nam, że ten jęczmień trzeba odwieźć do magazynów PZZ w Sulechowie i że POM przysyła zaraz ciągnik z przyczepą. Trzeba będzie to ziarno migiem załadować i odwieźć, gdzie należy.

Gdy worki były już załadowane, wsiedliśmy na przyczepę i jazda. Przyjeżdżamy pod magazyny PZZ, a jeden z nas tak zagaja:

– Przywozimy wam zboże. Przyjmijcie… Gadaliśmy przez telefon z wami i powiedziano nam, że tu trzeba przywieźć.

Magazynier popatrzył na nas ciepłym wzrokiem i powiada:

– To nie tu. Urzędniki was widocznie kiwnęli. Bo trzeba wam było jechać do magazynu GS Sulechów.

Podjechaliśmy więc do tego wskazanego magazynu. I jeden z nas znowu zagaja. Gdy zaś skończył mowę, bierzemy się za worki ze zbożem, a magazynier do nas:

– Zaraz, zaraz – nie pali się.

Dał nam tym samym do zrozumienia, że z pewnością w ziarnie jest dużo wody. Spojrzał wilkiem na nasz jęczmień i mówi:

– Za wilgotne. Tu będzie osiemnaście i pół procent wody…

– Niemożliwe! – krzyknęliśmy chórem.

I wmawiamy w niego, żeby to ziarno przyjął, bo się nam już znudziło tak wozić z miejsca na miejsce. Ale to był uparty człowiek. Poklepał nas gdzieś po plecach i znowu powiada:

– Fajne z was kumple, ale strasznie nieuświadomiony naród. Czy nie wiecie co znaczy instrukcja? Instrukcja mówi nie, to nie… Jedźcie do punktu skupu w Pomorsku. Może tam przyjmą.

W Pomorsku przyjęto nas bardzo serdecznie. Dopytywano się o zdrowie, o powodzenia, gwarzyliśmy o pogodzie i o planach. A kiedy zapytaliśmy delikatnie czy przyjmą ziarno do magazynu, zdziwili się grzecznie:

– Właściwie to PZZ powinien ziarno przyjąć. A jednak nie przyjął. Widocznie coś jest z tym podejrzanego. Nie możemy ryzykować…

Wróciliśmy do domu z tym podejrzanym jęczmieniem. Wyładowaliśmy go do magazynu i już mamy się rozejść po chatach, a tu masz! Przyjeżdżają aktywiści z powiatu i zaczynają znacząco chrząkać:

– Wy jesteście spółdzielnią w Brodach?

– No my, a bo co?

Palnęli nam więc gadkę o tym, jak to nasz kraj idzie szybkim krokiem w kierunku socjalistycznego jutra. I że miasto potrzebuje produktów rolniczych. A kiedy skończyli, zaczęli o tym, dlaczego w takim razie nie odstawiamy zboża państwu. A wtedy my im odpowiedzieliśmy skromnie:

– Namłócilim ziarna, ale ono jest wilgotne. Wody w ziarnie tyle co w zupie…

Sięgnęli do worka, spojrzeli na ziarno i zaczęli na nas patrzeć zezem niby na kułaków.

– Oj, coś tu kręcicie. Ziarno suche jak papier. Powinniście zaraz odwieźć do magazynów PZZ.

To nas trochę piknęło, mówimy więc do nich nieco głośniej:

– A wy co za jedni?

– My – odpowiadają – jesteśmy przedstawicielami PZZ. Z Sulechowa…

Zaczęliśmy się więc zastanawiać, kto nam teraz zapłaci za niepotrzebną podróż ze zbożem po różnych magazynach. Kto nam zapłaci za te zmarnowane dniówki w gorący czas omłotów i za opłaty, któreśmy wnieśli do POM. Czy PZZ, czy też GS w Sulechowie?I na te pytania oczekujemy odpowiedzi.

(Na podstawie listu spółdzielców ze wsi Brody) – Onufry

 Zamieszczone przez o 20:24  Tagged with:

W prasie o naszej okolicy – 1954 rok

 Bródki, Brody, Nietkowice, Pomorsko  1 Odpowiedź »
maj 072017
 

Przeglądając gazety wyszukaliśmy artykuły, w których pojawiały się często wzmianki, a czasem i i całe artykuły opisujące o tym, co działo się w naszych miejscowościach. Artykuły te pochodzą z Gazety Zielonogórskiej będącej organem wydawniczym KW PZPR.

29 styczeń – Przyczyny obiektywne czy brak inicjatywy?

Pierwszym krokiem gminnej komisji zbożowej w Nietkowicach (pow. Krosno) było sporządzenie listy wszystkich zalegających w dostawach zboża chłopów tej gminy i wezwanie ich na rozmowę. Termin ustalono na 22 bm. Ale 21 wyłoniła się nieprzewidziana trudność. Zachorował wiceprzewodniczący GRN (przewodniczący przebywa obecnie na kursie). Pozostali członkowie komisji zdecydowali, że wobec niepełnego składu komisji zbożowej rozmowa z wyznaczonym dniu odbyć się nie może. Wszyscy chłopi, którzy przybyli na wezwanie, odjechali powrotem nic nie załatwiwszy. Tak więc termin ostatecznego rozliczenia w gminie Nietkowice znów się odwlekł. Członkowie komisji uważają jednak, że wszystko jest w porządku, gdyż w myśl instrukcji komisja nie może decydować o takiej czy innej sprawie w niepełnym składzie. A przecież zamiast wiceprzewodniczącego GRN mógł wejść w skład komisji z ramienia Gminnej Rady Narodowej sekretarz Prezydium. Można też było zawiadomić władze powiatowe, które mogłyby delegować do Nietkowic członka komisji powiatowej. Wyjście można więc było znaleźć, gdyby członkowie komisji wykazali więcej inicjatywy. A tego właśnie wymaga od nich władza ludowa, tego domagają się świadomi chłopi pracujący.

29 marzec – Z życia sportowców naszej wsi

Poważne osiągnięcia odnoszą LZS-y w spotkaniach towarzyskich w kołami innych zrzeszeń. W Nietkowicach tamtejszy LZS pokonał w meczu piłkarskim Zryw Zielona Góra. (koresp. Kancelarczyk)

31 marzec – Wieś zielonogórska przed nowym podziałem administracyjnym

Uchwała Rady Ministrów o powołaniu do życia gromadzkich rad narodowych wzbudziła zrozumiałe zainteresowanie wśród szerokich rzesz chłopskich naszego województwa. Wyrazem tego są ożywione dyskusje toczące się na zebraniach gromadzkich, na których omawia się sprawy związane z wprowadzeniem nowej uchwały w życie, rozmieszczeniem i organizowaniem nowych rad. Na zebraniach tych chłopi podkreślają, że dotychczasowy system był przestarzały, nie spełniał swych zadań – zadań ścisłej więzi administracji państwowej w pracującą ludnością wiejską. Wskazują oni, że powstanie nowych rad oznacza przegrupowanie sił, zbliżenie władzy do pracującej ludności wiejskiej, szersze niż dotychczas wciąganie mas chłopskich do rządzenia państwem. Na zebraniu w Nietkowicach (pow. Krosno Odrzańskie) mimo, że zebranie poświęcone było innym zagadnieniom, wiele uwagi poświęcono sprawom organizowania gromadzkich rad narodowych. Chłopi pracujący przyjęli uchwałę z zadowoleniem zwracając uwagę na to, że dotychczas mieli niejednokrotnie po 10 kilometrów do siedziby GRN. Obecnie, mówili oni, trudności te zostaną pokonane, a ponadto sami bezpośrednio będziemy kontrolować pracę Prezydium Rady Gromadzkiej. W czasie dyskusji nad projektami nowego podziału, ludność wysuwa konstruktywne wnioski o zmiany niektórych projektów. Wnioski te po przedyskutowaniu są w większości wypadków aprobowane.

8 kwiecień – Wieś zielonogórska w walce o sprawny i terminowy siew

Z wielkim entuzjazmem przystąpili pracujący chłopi gminy Nietkowice do realizacji podjętych przez siebie zobowiązań zjazdowych – terminowego wykonania siewu wiosennego. Jako pierwszy siew zakończył ob. Pawelczyk. W roku bieżącym, wprowadzając nowe metody uprawy ziemi, obsiał on część ziemi siewem krzyżowym. Za jego przykładem siew krzyżowy postanowili zastosować również i inni chłopi. Ogółem w gminie Nietkowice siewy rozpoczęły cztery gromady. Pozostałe, z uwagi na mokre gleby, siewy rozpoczną nieco później. Przystępując do walki o całkowite wykorzystanie ziemi uprawnej, chłopi z Nietkowic zlikwidowali w kampanii siewnej 110 ha odłogów zasiewając na nich zielonki. Swe osiągnięcia w kampanii siewnej gmina Nietkowice zawdzięcza przede wszystkim dobrej pracy Komitetu Gminnego PZPR. Członkowie KG wiele rozmawiają z mało i średniorolnymi chłopami, pomagają im w natychmiastowym likwidowaniu wszelkich niedociągnięć. ((H.Panasiuk, St.Mania)

9 kwiecień – Dlaczego…

w Gminnej Spółdzielni „Samopomoc Chłopska” w Nietkowicach nie ma małych wymiarów podków, wiader, łopat, gwoździ i dostatecznej ilości nawozów azotowych? (St. Mania – korespondent)

15 lipiec – Korespondenci piszą o skupie: „Gmina Nietkowice na dobrej drodze”

Do niedawna gmina Nietkowice należała pod względem realizacji obowiązkowych dostaw zwierząt rzeźnych do najgorszych gmin w powiecie Krosno Odrzańskie. Jedną z najważniejszych przyczyn tego stanu było samouspokojenie, jakie zapanowało wśród członków i pracowników Prezydium GRN. Towarzysze z gminy Nietkowice zapomnieli, że na wsi toczy się ostra walka klasowa, że kułak i spekulant wcale nie zamierzają rezygnować z prób sabotowania obowiązkowych dostaw, odciągając również od pełnej realizacji planów mniej świadomych chłopów średniorolnych, a nawet i małorolnych. Prawie wcale nie stosowano sankcji karnych w stosunku do opornych, których w gminie Nietkowice przecież nie brakowało. W początkach czerwca nastąpiła jednak poważna poprawa. Przyczynił się do jej osiągnięcia prokurator powiatowy z Krosna; przyjechał on do gminy i na miejscu przeprowadzał rozmowy z zalegającymi. Rozmowy takie przeprowadzili również członkowie Prezydium GRN i KG w Nietkowicach. Dało to dobre wyniki. Oto np. Franciszek Sysiak z gromady Sycowice, który zabiegał uprzednio o przesunięcie terminu dostawy, przywiózł niedawno na punkt skupu tucznika o wadze 216 kg likwidując wszystkie swoje zaległości. Feliks Jędro z gromady Radnica sprzedał państwu tucznika o wadze 210 kg, wykonując tym samym całoroczny plan. Dominik Hapanowicz z gromady Brody dostarczył tucznika o wadze 220 kg. Podobne zaległości zlikwidowali Stanisław Żrechowski z gromady Sycowice i inni. Stefan Soroko z gromady Nietkowice, który dotychczas tłumaczył się zawsze, że ma jedynie „małego prosiaczka” i nie może wykonać planu, po rozmowie z prokuratorem przywiózł tego małego prosiaczka na spęd, gdzie okazało się, że waży on 116 kg. Praca, jaką podjęto w gminie Nietkowice nie może być przerwana. Powinna ona stać się początkiem stałej, systematycznej walki o pełną i terminową realizację obowiązkowych dostaw. Nietkowicka organizacja partyjna i Prezydium Gminnej Rady Narodowej powinni szczególnie dbać o to, ażeby członkowie partii i aktyw rad narodowych przodowali w wykonywaniu obowiązków wobec państwa, pociągając swoim przykładem innych. Nie można też zaniedbać środków administracyjnych, które – jak wskazują przykłady – dają widoczne rezultaty. (Eugeniusz Rawa)

16 październik – Kilka cyfr i faktów z powiatu Krosno

W powiecie Krosno Odrz. wykryto ogółem 1.379 ha odłogów i ugorów zdatnych do zagospodarowania. Z tego na dzień 30 września zagospodarowano 9625 ha. Najlepiej zorganizowały prace na odłogach gminy Kosiarz i Bytnica. Gorzej jest w gminie Nietkowice, gdzie ociągają się z zagospodarowaniem odłogów chłopi z gromady Brzezie i Radnica. (…) Trzeba więc usilnej pracy aktywu gromadzkiego, POM i rad narodowych, aby nadrobić zaległości. (Szuryn)

W prasie o naszej okolicy – 1953 rok

 Bródki, Brody, Nietkowice, Pomorsko  1 Odpowiedź »
kwi 292017
 

Przeglądając gazety wyszukaliśmy artykuły, w których pojawiały się często wzmianki, a czasem i i całe artykuły opisujące o tym, co działo się w naszych miejscowościach. Artykuły te pochodzą z Gazety Zielonogórskiej będącej organem wydawniczym KW PZPR.

16 styczeń – Nasi czytelnicy piszą: „Zginęły listy płac wraz z instruktorem”

Jestem pracownicą zlewni w gromadzie Brody gmina Nietkowice pow. Krosno. Przydzielony do naszej gminy instruktor PZM zaniedbuje swoje obowiązki, krzywdząc w ten sposób pracowników rozlewni oraz dostawców mleka. Do tej pory nie wypłacił on pracownikom wynagrodzenia za listopad oraz popełnił omyłkę na liście płacy, przez którą 5-ciu dostawców nie otrzymało w ogóle wypłaty. Instruktor zabrał 3 grudnia ub. roku wykazy dostawców i pojechał do oddalonej o 18 km Radnicy. Od tego czasu więcej się nie pokazał. (Pracownica zlewni z gromady Brody gmina Nietkowice pow. Krosno

Od Redakcji: PZM w Krośnie winien natychmiast zainteresować się dotychczasową pracą instruktora oraz jak najszybciej wypłacić wynagrodzenie tak pracownikom zlewni, jak i dostawcom mleka

12 luty – Pełnomocnik nie spieszy się, a plantatorzy z gromady Brody czekają

Rok 1952 już dawno minął. Prowadzi się kontraktację buraka cukrowego na rok bieżący, a my plantatorzy buraka z gromady Brody nie otrzymaliśmy dotąd należnego nam z tytułu kontraktacji za rok ubiegły cukru, ani wysłodków nieodzownych do karmienia bydła. Winę za to ponosi nasz pełnomocnik i mąż zaufania Ignacy Więcek, który zaniedbuje swoje obowiązki. Nie pomyślał on dotąd o sprowadzeniu z Zielonej Góry cukru i wysłodków przeznaczonych dla nas a zajmujących tam niepotrzebnie magazyny. Wielokrotnie zwracaliśmy się już w tej sprawie do naszego pełnomocnika prosząc o wydanie nam upoważnień do odbioru cukru i wysłodków, lecz zawsze bezskutecznie. Wskutek tego plany kontraktacyjne na rok bieżący nie są realizowane w należytym tempie. W sprawie tej winna niezwłocznie interweniować cukrownia wschowska. (Plantatorzy buraka cukrowego Brody)

15 kwiecień – Dostawy ziemniaków

W gminie Nietkowice (posiadającej największe zaległości)i w gminie Bobrowice prezydia GRN nie zwróciły dotychczas uwagi na fakt, że z obowiązku odstawy nie wywiązali się dotychczas sołtysi i niektórzy aktywiści. Nie wyciąga się konsekwencji służbowych i wynikających z dekretu o obowiązkowej dostawie ziemniaków – wobec zalegającego z odstawą 3000 kg ziemniaków sołtysa gromady Pomorsko ob. Chruszczyka.

30 kwiecień – W gromadzie Brody powstała spółdzielnia produkcyjna

27 lipiec – Korespondenci sportowi piszą

Niedawno odbyły się zawody towarzyskie między młodzieżą LZS z Nietkowic i Kożuchowa. W meczu piłkarskim LZS Nietkowice pokonał LZS Kożuchów 4:2 (2:1), strzelając bramki przez Woźniaka 3 i Jankowiaka 1. W meczu koszykówki zwyciężyli również sportowcy LZS Nietkowice 60:14, natomiast w siatkówce wygrał Kożuchów 3:0. (Kancelarczyk)

12 październik – Z FRONTU WALKI O SKUP ZBOŻA: Kto przoduje w odstawie zboża w gminie Nietkowice, a kto wlecze się w ogonie?

W gminie Nietkowice (pow. Krosno Odrzańskie) wielu chłopów dobrze zrozumiało znaczenie obowiązkowych dostaw zboża dla państwa. Do tych, którzy dobrze wykonali już z nadwyżką swój roczny plan dostaw należą: Stanisław Miller i Józef Antczak z gromady Bródki, Stanisław Gołaś i Jan Jurewicz z gromady Nietkowice, Władysław Zioło i Michał Maresania z gromady Radnica, Stanisław Szczepuła i Hipolit Rzeszowski z gromady Pomorsko, Marian Łukowski, Konstanty Łotyszonek i Stanisław Pilarski z gromady Brody oraz wielu innych. Postawa ich powinna być przykładem dla chłopów, którzy ociągają się ze sprzedażą zboża dla państwa. Z ich patriotycznej postawy winni wziąć wzór tacy opieszalcy jak: Wincenty Kieler, Józef Tatarynowicz, Franciszek Wysoki z gromady Brody, Stefan Sarzyński z Będowa, Józef Ragus i Franciszek Bruś z gromady Nietkowice, którzy bagatelizują swoje obowiązki wobec ojczyzny – utrudniają wykonanie w terminie planów gminy i powiatu. Prezydium GRN w Nietkowicach winno zatroszczyć się o to, aby przodujący w dostawach zboża chłopi przystąpili do usilnej pracy polityczno-uświadamiającej wśród mało i średniorolnych chłopów ociągających się z odstawami. Wobec elementów kułackich winny być zastosowane ostre sankcje. (Franciszek Więcek – korespondent)

17 październik – Na spółdzielczej drodze

24 październik – Kina wiejskie wykonały plan roczny

Kina wiejskie w naszym województwie już w dniu 20 października wykonały swoje roczne plany. Na czoło wysunęły się kina stałe w Żukowicach, Nietkowicach, Iłowej, Nowych Czaplach, Świdnicy, Brodach i Torzymiu.

7 listopad – Nowe punkty usługowe powstały w naszym województwie

Właściwie zorganizowana sieć punktów usługowych odgrywa ogromną rolę w zaspokojeniu codziennych, bytowych potrzeb ludności. I dlatego spółdzielczość pracy województwa zielonogórskiego uruchamia coraz to nowsze punkty usługowe różnych branż. I tak ostatnio zorganizowano w naszym województwie 17 nowych punktów usługowych. (…) Lgiń, Łysina (pow. Wschowa) oraz Nietkowice (pow. Krosno) otrzymały punkty usługowe szewskie, wykonujące wszelkie naprawy obuwia.

10 listopad – Aby każdy robotnik posiadający gospodarstwo rolne wykonał swój obowiązek wobec państwa

Z Arkadiuszem Kisielem z gromady Nietkowice, który pracuje w Zakładach im. M.Nowotki jako strażnik przemysłowy i sumiennie spełnia swe obowiązki służbowe – nie trzeba było przeprowadzać rozmów indywidualnych. W terminie i ilości, jaką przewidywał plan – mówił Kisiel – sprzedałem państwu 125 kg zboża, 216 kg ziemniaków, 200 litrów mleka i 40 kg żywca. Starałem się połączyć pracę zawodową z zajęciami w gospodarstwie tak, aby i w gromadzie i w pracy byli ze mnie zadowoleni, no i by w terminie wywiązać się ze wszystkich obowiązków wobec państwa. Zdaję sobie w pełni sprawę z tego, że przez sumienne i terminowe wywiązywanie się z obowiązków umacniam siły nasze ojczyzny i utrwalam podstawy sojuszu robotniczo-chłopskiego.

23 listopad – Złośliwie oporni chłopi sprawiedliwie ukarani

Z końcem października Br. powiat krośnieński przekroczył 90 proc. rocznego planu skupu zboża. Osiągnięcie to stało się możliwe dzięki właściwej postawie większości pracującego chłopstwa tego powiatu. Ale znaleźli się i tacy, którzy do końca usiłowali kryć się za plecami uczciwych chłopów i w dalszym ciągu zwlekali z odstawą zboża, przeszkadzając w osiągnięciu 100 proc. planu dostaw. Do takich należał Józef Suchara z gromady Bytnica. (…) Inny złośliwie uchylający się z obowiązku dostaw to Bronisław Łobzowski z gromady Toporów. (…) Godnym kompanem Łobzowskiego jest Andrzej Gowin z gromady Pomorsko. Nie sprzedał on państwu ani kilograma zboża. Nie wykonał także i innych obowiązków jak dostawa mleka, żywca itp. Do tych, którzy opóźniają wykonanie planu w 100 proc. należał również Szczepan Dzieliński, Stefan Bytniewski z gromady Brody oraz Józef Ostrowski z Łagowa (gmina Dąbie). Wszystkich ich charakteryzuje jednakowo lekceważący stosunek do wykonywania planu dostaw. Bytniewski rozzuchwalił się na tyle, że nie raczył się stawić na posiedzenie Kolegium Orzekającego, rozpowiadają, że i tak mu nic nie zrobią. Niedawno Suchara, Łobzowski, Ostrowski, Gowin, Dzieliński i Bytniewski znaleźli się na ławie oskarżonych przed Sądem Powiatowym w Krośnie Odrzańskim. Sąd stanął na stanowisku, że wszyscy oni w złośliwy, perfidny sposób starali się uchylić od wykonania swych podstawowych obowiązków wobec państwa, za co zostali skazani na areszt od 2 miesięcy do 1 roku. Słuszna i sprawiedliwa kara jaka dosięgła rozzuchwalonych kułackich zauszników, którzy lekceważyli zarządzenia władzy ludowej, niech będzie ostrzeżeniem dla tych wszystkich, którzy chcieliby sabotować obowiązkowe dostawy zboża, mleka i żywca i w ten sposób podważać sojusz robotniczo-chłopski. (E.Rawa – korespondent)

 Starsze wpisy  Nowsze wpisy
Translate »